Zapomniany przysmak PRL. Wielu gdy dowiaduje się, jak powstaje, przestaje jeść
Mało który produkt wzbudza tyle kontrowersji, co kaszanka. Wielu obrzydza fakt, że w jej składzie jest krew wieprzowa i często podroby. Inni natomiast zachwycają się jej smakiem i chętnie wrzucają ją na ruszt w czasie sezonu grillowego, czy pałaszują podsmażoną z cebulką na obiad czy kolację. To nie tylko krajowy przysmak, na świecie kaszankę podaje się na różne sposoby. Czy mimo wątpliwości jakie wzbudza jej nietypowy skład, warto ją jeść? Jakie ma wartości odżywcze?
Kaszanka, znana także jako kiszka kaszana, to tradycyjna polska kiełbasa wieprzowa, która ma długą historię i jest popularna w wielu krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Historia kaszanki sięga średniowiecza, kiedy to wieprzową krew i resztki mięsa wykorzystywano, aby stworzyć tani, ale pożywny posiłek. Kaszanka zaczęła zyskiwać na popularności w Polsce w XVIII wieku, a w XIX wieku stała się jednym z najpopularniejszych produktów mięsnych w kraju.
Z czego zrobiona jest kaszanka?
Tradycyjnie, kaszankę wytwarza się w domach podczas świniobicia (kiedy krew jest jeszcze świeża). W jej skład wchodzi kasza jęczmienna lub gryczana, krew wieprzowa, podroby (między innymi wątróbka, ozory, płuca, skóra), cebula i specjalny zestaw przypraw: pieprz, ziele angielskie, majeranek. Składniki te miesza się i nadziewa w osłonki naturalne, a następnie gotuje lub piecze. Obecnie kaszankę produkuje się przemysłowo i znajdziemy ją w sklepach mięsnych i supermarketach. Mimo to, w wielu regionach Polski nadal praktykowane są tradycyjne metody wytwarzania kaszanki.
Czy warto jeść kaszankę?
Kaszanka zawiera białko i żelazo, które są ważne dla zdrowia człowieka. Białko jest bierze udział w budowie i regeneracji tkanek w organizmie, a żelazo jest niezbędne do produkcji hemoglobiny, która jest odpowiedzialna za transport tlenu do tkanek i narządów. Produkt ten jest również bogaty w witaminę B12, biorącą udział w produkcji czerwonych krwinek i funkcjonowania układu nerwowego oraz w witaminę B6, która pomaga w przemianie aminokwasów i tłuszczów oraz wpływa na metabolizm glukozy. Znajdziemy w niej również kwas foliowy, niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu i zapobiegania wadom cewy nerwowej u rozwijającego się płodu.
Kaszanka, podobnie jak wiele innych wędlin i kiełbas, jest dość wysokokaloryczna i zawiera duże ilości tłuszczu i soli. Powinna więc być spożywać z umiarem, zwłaszcza przez osoby cierpiące na choroby serca i hipercholesterolemię. Ważne, by nie sięgały po nią za często chorujący na dną moczanową - to ze względu na to, że kaszanka cechuje się wysoką zawartością puryn. Osoby z nadciśnieniem oraz nadwagą i otyłością powinny całkowicie wykluczyć kaszankę z jadłospisu lub mocno ograniczyć jej spożywanie.
Kaszanka w różnych odsłonach
Kaszanka jest wciąż bardzo popularna w Polsce. Często ląduje na grillu, podaje się ją również jako danie główne lub dodatek do ziemniaków, kapusty czy chleba. Wyrobem podobnym do kaszanki jest bułczanka (śl. żymlok, w regionie łódzkim czarne), gdzie kasza zastępuje się miękiszem bułki. Kaszankę przypomina również kadrel (rodzaj czarnego salcesonu), który składa się przede wszystkim z krwi i kawałków słoniny. Inną potrawą przypominającą kaszankę jest szewska kasza, zapiekana mieszanka mielonej śledziony i kaszy gryczanej.
Kaszankę jada się jednak nie tylko w Polsce. Jest też znana w innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej, takich jak Czechy, Słowacja czy Rosja. W nieco innej odsłonie serwuje się ją w Hiszpanii. Tam możemy spróbować morcilli. Podstawową różnicą pomiędzy morcillą i kaszanką jest to, że w skład tej pierwszej wchodzi ryż, natomiast w drugim przypadku jest to kasza. Najbardziej znana jest wersja z prowincji Kastylia, która zawiera bardzo nietypowe przyprawy, tj. kmin rzymski i ostrą papryczkę.
W Finlandii natomiast jada się mustamakkarę. To wyrób wyrób wędliniarski, w skład którego wchodzi krew, kasza, smalec, mięso wieprzowe i podroby oraz mąka żytnia i cebula. Mustamakkara występuje często w towarzystwie galaretki z borówek. W Kartynii zaś (to jedna z austriackich prowincji) serwuje się maischel, wędlinę przygotowaną na bazie krwi, tłuszczu wieprzowego i przypraw. Taką masę formuje się w dość duże kule, które następnie gotuje się w rosole.
Zobacz przepis na polędwicę wieprzową z piekarnika. Już nigdy nie wyjdzie za sucha:
