Przysmak na kanapki. W minionej epoce był kultowy

Niewiele przysmaków ma własny pomnik i mural. Takie wyróżnienia doczekał się paprykarz szczeciński, czyli legendarna konserwa ze zmielonej ryby, ryżu, warzyw i przypraw. Mimo upływu lat specjał wciąż cieszy się wielką popularnością. Jak go przyrządzić w domu?

Okazały mural poświęcony paprykarzowi odsłonięto w ubiegłym roku, na ścianie jednego z budynków szczecińskiego przedsiębiorstwa „Gryf”, gdzie w połowie lat 60. XX wieku narodziła się receptura tego specjału, który został też upamiętniony niezwykłym pomnikiem – okazałą repliką legendarnej konserwy ustawioną na Placu Gryfitów (niedługo później jednak zdemontowaną po interwencji konserwatora zabytków).

Paprykarz szczeciński – skąd się wziął?

Paprykarz szczeciński powstał trochę z przypadku. W „Gryfie” szukano wówczas pomysłu na wykorzystanie ścinek powstałych przy krojeniu zamrożonych bloków rybnych. Technolodzy ze szczecińskiej firmy, zainspirowani afrykańskimi potrawami, którymi w czasie wypraw zajadali się marynarze ze statków-chodni, przygotowali pastę na bazie ryb, sprowadzanej z Bułgarii i Węgier pulpy pomidorowej, ostrej afrykańskiej papryczki pima, warzyw i przypraw.

Pierwsze puszki paprykarza zeszły z taśmy produkcyjnej Gryfa w 1967 r. Według obowiązującej normy była to rozdrobniona masa, powstała przez wymieszanie mięsa ryb z ryżem, koncentratem pomidorowym, olejem, cebulą, przyprawiona pieprzem nigeryjskim. Paprykarz okazał się prawdziwym hitem, eksportowano go do 32 krajów, a w Kolumbii pojawiały się nawet podróbki paprykarza.

Z czasem jakość konserwy zaczęła się pogarszać. W kryzysowych latach późnego PRL zamiast mięsa ryb zaczęto stosować odpadki: łuski, płetwy, ości, głowy i kręgosłupy. Ryż zastępowano m.in. kaszą pęczak.

Dziś paprykarz szczeciński figuruje na liście produktów tradycyjnych ministerstwa rolnictwa. Nie jest już wytwarzany w Szczecinie, jednak tego typu konserwy oferuje kilka firm z całej Polski, ale skład i smak wyrobu często pozostawiają sporo do życzenia. Dlatego warto przyrządzić ten specjał w domu.

Ryba, ale jaka?

Bazą paprykarza powinna być oczywiście ryba. Świetnie sprawdzi się choćby wędzona makrela, nie tylko smaczna, ale również pełna wartości odżywczych. To skarbnica wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, które pozytywnie wpływają na układ krążenia, przyspieszają procesy metaboliczne, zapewniają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i zwiększają poziom serotoniny (poprawiając nasze samopoczucie oraz pozytywnie wpływając na jakość snu), łagodzą stany zapalne, a także przyspieszają regenerację skóry i chronią oczy.

Pyszności – Fot. Adobe Stock

Spośród innych wędzonych ryb makrelę wyróżnia wyjątkowo duże stężenie selenu. To jeden z najbardziej niedocenianych mikroelementów, choć niezbędny do naszego prawidłowego funkcjonowania, m.in. chroni komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i stymuluje system odpornościowy. Organizm nie potrafi wyprodukować selenu, dlatego powinniśmy dostarczać go z pożywieniem.

Mięso makreli kryje sporo fosforu, potasu, sodu, magnezu, fluoru, żelaza, cynku i miedzi. Atutem tego produktu jest również solidna dawka fosfatydyloseryny, czyli organicznego związku pozytywnie wpływającego na zdolności umysłowe, łagodzącego objawy m.in. choroby Alzheimera.

Domowy paprykarz szczeciński – przepis krok po kroku

Jak przyrządzić domowy paprykarz? Przygotowanie zaczynamy od podsmażenia cebuli pokrojonej w drobną kostkę. Następnie dodajemy starte na tarce o grubych oczkach: marchewkę i dwie pietruszki. Podsmażamy na małym ogniu, często mieszając – warzywa powinny zmięknąć, ale nie być zrumienione.

Kolejnym krokiem jest dodanie koncentratu pomidorowego (łyżka) oraz krojonych pomidorów z puszki (200 g). Dusimy, aż do odparowania płynu, po czym doprawiamy solą, pieprzem, ostrą i słodką papryką. Pozostawiamy do przestygnięcia.

W tym czasie gotujemy biały ryż (100 g), zaś wędzoną makrelę (300 g) pozbawiamy skórki i ości, a następnie rozdrabniamy. Na koniec wszystko mieszamy, przekładamy do słoika i umieszczamy w lodówce. Paprykarz najlepiej smakuje dzień później, gdy wszystkie smaki się „przegryzą”.

Autor: Rafał Natorski

Na naszym kanale YouTube znajdziesz przepis na kotlety mielone ze słoika: