Różnica między warzywami i jarzynami jest zasadnicza. Nawet mistrzowie kuchni o tym nie wiedzą!

O ile termin włoszczyzny jest raczej jasny i rozumiany przez wszystkich, o tyle sprawa warzyw i jarzyn nie jest już taka prosta. Problem polega nie tylko na powszechnym stosowaniu tych nazw zamiennie, ale i na różnym ich rozumieniu w zależności od źródła. Jak to więc jest z jarzynami, warzywami i włoszczyzną? Jaka jest różnica między warzywami i jarzynami?

Warzywa i jarzyny są to dwie osobne nazwy, które niezwykle często są używane zamiennie. Warto jednak wiedzieć, że pod względem etymologicznym, mają one zupełnie różne znaczenie.

Słowo „warzywa” pochodzi od warzenia, czyli gotowania. Oznacza więc rośliny, które spożywa się po uprzednim przeprowadzeniu obróbki termicznej.

Nazwa jarzyn pochodzi z kolei od słowa „jare” i oznacza rośliny spożywane w stanie jarym, czyli świeżym, na surowo.

Idąc za Słownikiem Języka Polskiego PWN, warzywa oznaczają rośliny zielne, których liście, bulwy. korzenie, kwiatostany albo owoce można spożywać zarówno w postaci surowej, jak i po poddaniu obróbce termicznej, czyi ugotowaniu, upieczeniu czy też usmażeniu lub ugrillowaniu.

Jeśli chodzi o jarzyny, są to z kolei jadalne części roślin warzywnych, czyli właśnie te bulwy, liście, korzenie, kwiatostany lub owoce roślin zielnych, które wyrastają w trakcie jednego okresu wegetacyjnego. Sadzi się je lub sieje na wiosnę i zjada się je na tylko po obróbce cieplnej.

Włoszczyzna jest to z kolei gotowy zestaw części surowych roślin zielnych, które dodaje się najczęściej do zup czy rosołu. Można z nich przyrządzić również inne potrawy: sosy, potrawki, gulasze. Do włoszczyzny należą przede wszystkim: korzeń marchwi, korzeń pietruszki, korzeń selera. Czasami w zestawie znajdują się również liście pora, natka pietruszki, liście kapusty.

Nazwa włoszczyzny wywodzi się z legendy o królowej Bonie, która to sprowadziła do Polski wiele warzyw wcześniej nieznanych w naszym kraju. Do takich warzyw należą np. por i seler. Marchew i pietruszka były już uprawiane i spożywane na polskich ziemiach. Jednak to właśnie królowa Bona wprowadziła zwyczaj dodawania do sosów i zup gotowego zestawu złożonego z tych właśnie warzyw.

Jaki wniosek może wynikać z powyższych rozróżnień? W zależności od przyjętego źródła, jarzyny i warzywa można rozumieć zupełnie na odwrót.

Biorąc pod uwagę etymologię nazewnictwa, np. sałata będzie jarzyną, ziemniaki warzywem, a marchewka jednym i drugim. Patrząc jednak na definicje słownikowe, to jarzyną będzie ugotowany seler albo por, a warzywem zjadany na surowo ogórek. Według definicji to przecież jarzyny jada się po ugotowaniu, dlatego mówimy o zupie jarzynowej czy sałatce jarzynowej, a warzywa można jeść na surowo.

Tak naprawdę aktualnie słów tych używa się zamiennie i nikt nie wnika w ich głębsze znaczenie. Jedno i drugie oznacza rośliny, które są zdrowe pod każdą postacią i warto wprowadzić je do swojej diety i spożywać jak najczęściej. Dostarczają one mnóstwo witamin i składników mineralnych, poprawiają zdrowie fizyczne i psychiczne. Nie ma więc większego znaczenia, czy będziemy spożywać jarzyny czy warzywa. Ważne, by w ogóle gościły one na naszych stołach – i to w jak największych ilościach.

Autor: Halina Basek

Jeśli masz ochotę na pyszną na pyszną zupę, która stawia na nogi bardzo szybko w tym okresie zimowo-wiosennym spróbuj koniecznie rosołu pięciu przemian z naszego kanału w serwisie YouTube.