Czerwony, soczysty i... trujący? Prawda o pomidorach, której nie znasz

Pomidory to jedne z najczęściej jedzonych owoców na świecie, choć większość z nas traktuje je jak zwyczajne warzywo. Dodajemy je do sałatek, kanapek, sosów i zup, nie zastanawiając się, co naprawdę kryje się w ich wnętrzu. A to błąd. Pomidory mają zaskakującą historię, właściwości, które zmieniają się pod wpływem temperatury i kilka ciekawostek, o których mało kto słyszał.

Choć w kuchni traktujemy go jak warzywo, z biologicznego punktu widzenia pomidor to owoc. A dokładniej jagoda. Wyrasta z kwiatu i zawiera nasiona, więc według botaniki kwalifikuje się do owoców, tak samo jak jabłko czy morela.

Zamieszanie wzięło się z praktyki kulinarnej. W daniach wytrawnych pomidor zachowuje się jak warzywo, ponieważ nie jest słodki, pasuje do zup, sosów i sałatek. W 1893 roku nawet amerykański Sąd Najwyższy orzekł, że w celach handlowych pomidor to warzywo, żeby można było go objąć cłem jak inne produkty warzywne. I tak już zostało.

Dziś trudno to sobie wyobrazić, ale przez długi czas pomidor budził nieufność. W Europie, zwłaszcza w XVII i XVIII wieku, uważano, że jest trujący. Winne były nie tylko plotki, ale też... naczynia. Zamożni Europejczycy jedli pomidory na cynowych talerzach, a kwas zawarty w owocach powodował wypłukiwanie ołowiu z powierzchni. Po takim posiłku dochodziło do objawów zatrucia, co utwierdzało ludzi w przekonaniu, że to pomidor jest winny.

Dodatkowo należy do rodziny psiankowatych, do której zaliczają się też rośliny rzeczywiście toksyczne, takie jak wilcza jagoda czy lulek. Dopiero z czasem odkryto, że to nie pomidor szkodzi, a naczynia i przesądy. Gdy w Ameryce zaczęto jeść go na masową skalę, szybko zdobył popularność także w Europie.

Choć surowy pomidor kojarzy się ze świeżością i lekkością, to właśnie pod wpływem obróbki cieplnej zyskuje więcej mocy. Podczas gotowania zwiększa się przyswajalność likopenu, silnego przeciwutleniacza, który wspiera zdrowie serca, skóry i chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.

Im dłużej pomidor jest podgrzewany, tym więcej likopenu staje się dostępne dla organizmu. Dlatego sos pomidorowy, zupa krem, a nawet koncentrat są lepszym źródłem tego związku niż świeże plasterki na kanapce.

Co ważne, choć obróbka cieplna obniża poziom niektórych witamin, jak witamina C, to korzyści z lepiej przyswajalnych antyoksydantów są warte tej straty, zwłaszcza jeśli pomidor jest częścią zbilansowanego posiłku.

Włożenie pomidorów do lodówki to częsty błąd, który odbija się na ich smaku. Niska temperatura zaburza proces dojrzewania i niszczy związki aromatyczne odpowiedzialne za intensywny zapach i słodycz. Już po kilku godzinach w chłodzie pomidor staje się bardziej wodnisty, mniej wyrazisty i traci swoją naturalną soczystość.

Najlepiej przechowywać je w temperaturze pokojowej, z dala od słońca i wilgoci. Dojrzałe pomidory można trzymać kilka dni w kuchni, a jeśli trzeba przedłużyć ich świeżość to lepiej włożyć je do papierowej torby niż do lodówki. Smak naprawdę robi różnicę.

Nie wszystkie pomidory są czerwone i nie wszystkie działają tak samo. Kolor skórki i miąższu to nie tylko kwestia wyglądu, ale też sygnał o jego składzie i właściwościach.

Czerwone pomidory zawierają najwięcej likopenu, silnego przeciwutleniacza, który wspiera serce i skórę. Żółte i pomarańczowe mają mniej kwasów, są łagodniejsze w smaku i lepiej tolerowane przez osoby z wrażliwym żołądkiem.

Czarne i purpurowe odmiany, takie jak "Black Krim" czy "Indigo Rose", wyróżniają się zawartością antocyjanów, czyli. związków obecnych też w jagodach, które chronią komórki przed stresem oksydacyjnym.

Każdy kolor to trochę inne działanie, dlatego warto je mieszać na talerzu, ze względu na smak, ale i dla zdrowia.

Pomidory często trafiają na listy owoców i warzyw najbardziej narażonych na kontakt z pestycydami, ale nie zawsze oznacza to realne zagrożenie. W dużych uprawach faktycznie stosuje się środki ochrony roślin, jednak ich ilość zazwyczaj mieści się w bezpiecznych normach.

Co ważne, pomidory mają cienką skórkę, przez co trudniej je dokładnie oczyścić, a pozostałości pestycydów mogą się utrzymywać na powierzchni. Dlatego warto myć je dokładnie pod bieżącą wodą, a jeśli masz taką możliwość to sięgać po pomidory z upraw ekologicznych lub lokalnych, gdzie łatwiej o kontrolę jakości.

Nie wszystkie odmiany są też traktowane tak samo. Pomidory szklarniowe rosną szybciej i często pochodzą z intensywnych upraw, co może wiązać się z większym użyciem środków ochrony roślin. Z kolei sezonowe, gruntowe pomidory, szczególnie z lokalnych upraw, zwykle dojrzewają wolniej i są mniej intensywnie traktowane. Wybór źródła i odmiany ma duże znaczenie dla ich jakości.

To nie mit, a sok pomidorowy naprawdę smakuje inaczej w samolocie. Wysokość, niskie ciśnienie i suche powietrze w kabinie wpływają na zmysł smaku i węchu. Słodycz i aromaty owocowe stają się mniej wyczuwalne, za to smaki umami i słone są odbierane intensywniej.

Właśnie dlatego wiele osób, które nigdy nie piją soku pomidorowego na co dzień, sięgają po niego podczas lotu. W warunkach samolotowych jego smak staje się pełniejszy, głębszy i bardziej satysfakcjonujący. Linie lotnicze od lat to wiedzą, dlatego sok pomidorowy jest jednym z najczęściej serwowanych napojów na pokładzie.

Pomidor to nie tylko składnik sałatki, ponieważ jego właściwości świetnie sprawdzają się także w pielęgnacji skóry. Zawarty w nim likopen działa antyoksydacyjnie i wspiera walkę z przebarwieniami, zaczerwienieniami i oznakami zmęczenia cery.

Sok z pomidora ma delikatnie ściągające działanie, dlatego bywa stosowany w formie naturalnego toniku do skóry tłustej i mieszanej. Odświeża, lekko oczyszcza pory i przywraca równowagę po całym dniu. Wymieszany z odrobiną miodu lub jogurtu może służyć jako domowa maseczka rozjaśniająca.

Nie każda skóra jednak go toleruje. Osoby z cerą wrażliwą powinny najpierw wykonać próbę, bo kwasy owocowe zawarte w pomidorze mogą lekko szczypać lub podrażniać. Mimo to, dla wielu to prosty i skuteczny sposób na szybkie odświeżenie cery bez wychodzenia z domu.

Pomidor to nie tylko popularny składnik w kuchni, ale też owoc z zaskakującą historią, właściwościami i zastosowaniami. Traktowany jak warzywo, kiedyś uznawany za trujący, a dziś jest jednym z najcenniejszych źródeł likopenu i antyoksydantów.

W zależności od koloru, sposobu podania i połączeń może działać inaczej. To dowód na to, że nawet najbardziej oczywiste produkty wciąż potrafią zaskoczyć.