Domowy chleb na zakwasie. Tak pyszny, że znika do ostatniego okruszka

Chleb na zakwasie – to nie tylko kulinarny trend, ale powrót do tradycyjnych metod pieczenia, które karmią ciało i duszę. Dlaczego ten rodzaj chleba podbija serca smakoszy na całym świecie? Kluczem jest prostota składników, głębia smaku i niesamowite korzyści zdrowotne. Odkryj tajniki pieczenia doskonałego chleba na zakwasie, który nie tylko zachwyca swoim wyjątkowym smakiem, ale również wnosi znaczące korzyści dla organizmu. Czy chcesz przeżyć kulinarną rewolucję w twojej kuchni? Zapraszamy do świata domowego pieczywa, gdzie prosty przepis zamienia się w niezwykły efekt.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Chleb na zakwasie, znany już od 1500 roku p.n.e. w starożytnym Egipcie, jest jednym z najstarszych sposobów wypieku chleba. Stając się fundamentem wielu kultur, od starożytnego Rzymu po średniowieczną Europę, doświadczył spadku popularności w XX wieku z powodu uprzemysłowienia produkcji chleba. Ostatnie dekady przyniosły jednak jego renesans, czyniąc go symbolem ruchu slow food i powrotem do tradycyjnych technik kulinarnych. Obecnie cieszy się popularnością dzięki wyjątkowym walorom smakowym i zdrowotnym, takim jak większa zawartość witamin i minerałów oraz niższy indeks glikemiczny, a także staje się pasją dla wielu miłośników domowych wyrobów.

Zakwas, będący mieszanką mąki i wody, jest sercem chleba na zakwasie. W nim rozwijają się dzikie drożdże i bakterie mlekowe, nadające chlebowi charakterystyczny smak i porowatą strukturę. Stworzenie zakwasu wymaga czasu i cierpliwości, a jego utrzymanie aktywności – regularnego "karmienia" mąką i wodą. Zakwas nie tylko poprawia smak i teksturę chleba, ale także czyni go bardziej odżywczym i łatwiejszym do strawienia, rozkładając gluten i zwiększając dostępność składników odżywczych.

Składniki:

• Mąka żytnia / pszenna / orkiszowa (typ 3000 lub 2000) 13 łyżek (130 g)
• Woda filtrowana lub przegotowana

Narzędzia:

• Słoik litrowy
• Drewniana łyżka
• Lniana szmatka / Gaza

Przygotowanie:

Przygotuj litrowy słoik, koniecznie wyparzony. Wsyp do niego 70 g mąki (żytniej, razowej lub orkiszowej) i dodaj około 120 g wody (filtrowanej lub przegotowanej) do uzyskania gęstej masy. Wymieszaj drewnianą łyżką, przykryj słoik lnianą szmatką lub gazą i pozostaw w temperaturze pokojowej. Codziennie mieszaj drewnianą łyżką. Po 24 godzinach dodaj kolejne 2 łyżki mąki i trochę wody, mieszając do uzyskania gęstej konsystencji. Powtarzaj przez kolejne dni. Po 7 dniach zakwas będzie gotowy do użycia. Jeśli na jakimkolwiek etapie pojawi się pleśń – zakwas należy wyrzucić. Niewykorzystany zakwas przechowuj w lodówce do 2-3 tygodni, kontynuując codzienne "karmienie" przez 3 dni przed użyciem.

Składniki:

• Mąka żytnia lub orkiszowa (typ 2000 lub 1750) 2 szklanki (200 g)
• Mąka gryczana 1 szklanka (100 g)
• Zakwas chlebowy 1/2 szklanki (100 g)
• Siemię lniane 7 łyżek (70 g)
• Pestki dyni 6 łyżek (60 g)
• Słonecznik łuskany 6 łyżek (60 g)
• Czosnek niedźwiedzi 1/2 szklanki (12 g)
• Sól 1 łyżeczka
• Czarnuszka 1 łyżka
• Kminek 1 łyżka
• Woda około 400-500 g

Narzędzia:

• Miska do mieszania składników
• Drewniana łyżka do mieszania ciasta
• Forma do pieczenia chleba (około 10 x 25 cm)
• Papier do pieczenia
• Przepis na chleb krok po kroku

Przygotowanie składników

W dużej misce wymieszaj 2 szklanki mąki żytniej lub orkiszowej, 1 szklankę mąki gryczanej, 7 łyżek siemienia lnianego, 6 łyżek pestek dyni, 6 łyżek słonecznika łuskanego, 1/2 szklanki czosnku niedźwiedziego, 1 łyżkę czarnuszki, 1 łyżkę kminku i 1 łyżeczkę soli.

Dodanie zakwasu i wody

Do mieszanki suchych składników dodaj 1/2 szklanki zakwasu chlebowego. Następnie stopniowo wlewaj 400-500 g wody, mieszając drewnianą łyżką, ażpowstanie gęste, klejące ciasto.

Przygotowanie foremki

Foremkę do pieczenia wyłóż papierem do pieczenia, a następnie przełóż do niej ciasto. Wyrównaj powierzchnię ciasta mokrą drewnianą łyżką.

Wyrośnięcie ciasta

Włóż formę z ciastem do piekarnika ustawionego na 50°C, a gdy osiągnie tę temperaturę (wyłączy się lampka), wyłącz piekarnik. Pozostaw ciasto w piekarniku na 3-5 godzin do wyrośnięcia, co 1-1,5 godziny na chwilę włączając ogrzewanie do 50°C.

Pieczenie

Po wyrośnięciu ciasta, rozgrzej piekarnik do 180°C i piecz chleb przez 70 minut.

Końcowe procesy

Wyłącz piekarnik i pozostaw chleb w zamkniętym piekarniku na kolejne 15 minut. Następnie wyjmij chleb i ostudź go całkowicie.

Przechowywanie

Przechowuj chleb w chlebaku lub woreczku z naturalnego materiału do 7 dni. Możesz też zamrozić chleb na później.

Porady dla początkujących piekarzy Cierpliwość jest kluczowa w pieczeniu chleba na zakwasie – nie spiesz się i dokładnie przestrzegaj wszystkich kroków. Regularnie sprawdzaj aktywność zakwasu – powinien być pełen bąbelków. Upewnij się, że składniki są dokładnie wymieszane, aby uzyskać jednolitą konsystencję ciasta. Kontroluj temperaturę i wilgotność miejsca fermentacji ciasta. Nie przerywaj procesu wyrośnięcia i unikaj nagłych zmian temperatury. Monitoruj chleb podczas pieczenia, dostosowując czas i temperaturę piekarnika. Po upieczeniu pozwól chlebowi całkowicie ostygnąć przed krojeniem. Eksperymentuj i ucz się z każdym pieczeniem, nie zniechęcaj się niepowodzeniami.

Chleb na zakwasie jest łatwiejszy do strawienia dzięki fermentacji, która rozkłada gluten i może zmniejszać wzdęcia oraz dyskomfort żołądkowy. Jego niższy indeks glikemiczny stabilizuje poziom cukru we krwi, a naturalne probiotyki wspierają zdrowie jelit i odporność. Bogaty w witaminy i minerały, takie jak magnez, żelazo i cynk, chleb na zakwasie jest bardziej odżywczy i zachowuje świeżość dłużej niż chleby na drożdżach. Wolny od konserwantów i wzmacniaczy smaku, jest zdrową alternatywą dla przetworzonego pieczywa, szczególnie dla diabetyków.

Piekąc chleb na zakwasie, nie tylko angażujesz się w satysfakcjonujące, tradycyjne rzemiosło, ale również korzystasz z jego wielu korzyści zdrowotnych. Ponadto, dzięki głębokiemu smakowi i dłuższej świeżości, chleb na zakwasie stanowi wyjątkowy i zdrowy dodatek do codziennej diety. Zachęcamy do wypróbowania naszego przepisu i doświadczania przyjemności domowego pieczenia.

Dominika Zaremba — dietetyczka, autorka przepisów i porad żywieniowych, współtwórczyni aplikacji dietetycznej MyProportion oraz założycielka bloga NaukaJedzenia.pl.