Małe czerwone kuleczki to prawdziwa skarbnica zdrowia. Robię z nich aromatyczny sos do mięsa

To jeden z obowiązkowych elementów świątecznego jadłospisu w krajach anglosaskich, zwłaszcza Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie. Jego historia zaczęła się na początku XVII wieku w Nowej Szkocji – kanadyjskim półwyspie zamieszkiwanym od niepamiętnych czasów przez lud Mi'kmaq. To właśnie rdzenni mieszkańcy tych ziem odkryli przed francuskimi osadnikami walory krzewów obsypanych kwiatami przypominającymi głowę i dziób żurawia. Ich niewielkie, czerwone owoce przybysze z Europy początkowo nazywali "żurawią jagodą", później przyjęła się krótsza wersja, czyli żurawina.

Mi'kmaqowie jadali ją rozgniecioną i słodzoną syropem klonowym. Osadnikom bardzo zasmakował ten specjał, szczególnie jako dodatek do pieczonego mięsa, zwłaszcza indyka, jadanego m.in. w Święto Dziękczynienia. Receptura sosu żurawinowego pojawiła się w pierwszej amerykańskiej książce kucharskiej – "American cookbook" Amelii Simmons z 1796 roku.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Z czasem przysmak upowszechnił się także po drugiej stronie oceanu, czyli w Wielkiej Brytanii, gdzie do dziś często pojawia się na świątecznych stołach, wzbogacając smak różnych mięs: kurczaka, indyka czy wieprzowiny (zwłaszcza szynki). Jednak największymi jego konsumentami pozostają Amerykanie. W Stanach Zjednoczonych niemal od 100 lat można kupić gotowy sos żurawinowy.

W Polsce takie produkty są raczej trudno dostępne, ale na szczęście pyszny sos bez trudu przygotujemy w domu. Jak to zrobić?

Po przysmaki z żurawiny warto sięgać, gdyż nieprzypadkowo uznaje się ją za jeden z najzdrowszych owoców. W porównaniu do jabłek, truskawek, bananów czy pomarańczy zawiera znacznie więcej cennych związków fenolowych, co wpływa na silne działanie przeciwutleniające. To sprawia, że skutecznie obniża poziom "złego" cholesterolu LDL i trójglicerydów, a w efekcie pomaga zapobiegać miażdżycy i poważnym schorzeniom układu krążenia, m.in. zawałowi serca. Badania naukowe wykazały, że regularne spożywanie przetworów z żurawiny chroni przed rozwojem nowotworów (np. raka prostaty), a nawet choroby Parkinsona czy Alzheimera.

Czerwone owoce są bogatym źródłem minerałów (potasu, żelaza, wapnia, fosforu, sodu) oraz kwasów organicznych, zwłaszcza cytrynowego, jabłkowego i benzoesowego, które nie tylko wpływają na smak produktu, ale również jego antybakteryjne działanie – odgrywają istotną rolę w zapobieganiu infekcjom, szczególnie zapaleniu układu moczowego. Żurawinowe kwasy chronią przed rozwojem choroby wrzodowej, są skuteczne w profilaktyce i leczeniu kamieni nerkowych.  

Owoce dostarczają też dużo witamin, w tym witaminy C, która jest silnym antyoksydantem i wzmacnia odporność organizmu. Są pomocne w leczeniu zapalenia dziąseł i przyzębia. Przetwory z żurawiny wykazują właściwości probiotyczne, dzięki czemu pomagają przywrócić równowagę mikroflory jelitowej, zaburzoną m.in. stosowaniem antybiotyków.

Do przygotowania sosu potrzebujemy świeżej lub mrożonej żurawiny (4 szklanki), którą najpierw opłukujemy oraz segregujemy, pozbywając się uszkodzonych lub zgniłych owoców.

W rondlu zagotowujemy wodę (szklanka), wsypujemy cukier trzcinowy (szklanka), mieszamy, aż do rozpuszczenia słodzika. Dosypujemy żurawinę, gotujemy na wolnym ogniu przez 10-15 minut, do czasu, gdy większość owoców zacznie pękać. W tym momencie możemy wzbogacić sos dodatkami, np. bardzo drobno posiekanymi orzechami pekan (pół szklanki) i skórką świeżo startą z dwóch pomarańczy. Niekiedy dodaje się również rodzynki czy przyprawy korzenne: cynamon, gałkę muszkatołową, goździki.

Zdejmujemy garnek z ognia i pozostawiamy sos do ostygnięcia w temperaturze pokojowej, następnie schładzamy w lodówce, dzięki czemu odpowiednio zgęstnieje.