Może spowalniać starzenie się komórek. Oto najnowsze badania naukowe
Poranna kawa może robić coś więcej niż tylko pobudzać. Jak wynika z niedawno przeprowadzonych badań, kofeina może odgrywać rolę w spowalnianiu procesu starzenia na poziomie komórkowym.
Kofeina i jej wpływ na organizm
Kofeina od dawna była łączona z potencjalnymi korzyściami zdrowotnymi, w tym ze zmniejszonym ryzykiem chorób związanych z wiekiem. Jednak to, jak działa w naszych komórkach, jakie procesy uruchamia i jakie mechanizmy wykorzystuje, pozostawało tajemnicą.
W niedawnych badaniach naukowcy z Queen Mary University of London (QMUL) i Francis Crick Institute w Wielkiej Brytanii przyglądnęli się bliżej kofeinie. Wyniki ich prac ukazały się na łamach pisma "Microbial Cell" (DOI: 10.15698/mic2025.06.852).
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Luksusowe ciasto Santoska z kremem kawowym i orzechami - hit każdej okazji
Kofeina dla zdrowia i długowieczności
Kilka lat temu ten sam zespół badawczy odkrył, że kofeina pomaga komórkom żyć dłużej, działając na regulator wzrostu zwany TOR (Target of Rapamycin). TOR to biologiczny przełącznik, który mówi komórkom, kiedy rosnąć, na podstawie dostępnej ilości pożywienia i energii. Ten przełącznik kontroluje reakcje energetyczne i stresowe u istot żywych od ponad 500 milionów lat.
W nowych pracach uczeni ustalili, że kofeina nie działa bezpośrednio na ten przełącznik wzrostu. Działa poprzez aktywację innego ważnego systemu zwanego AMPK (AMP-activated protein kinase). AMPK to coś na kształt wskaźnika paliwa czy czujnika energii, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu równowagi metabolicznej.
– Kiedy twoje komórki mają mało energii, AMPK włącza się, aby pomóc im sobie poradzić – powiedział Charalampos Rallis z Queen Mary University of London, starszy autor badania. – Nasze wyniki pokazują, że kofeina pomaga przestawić ten przełącznik – dodał.
AMPK jest również celem metforminy, powszechnego leku na cukrzycę, który jest badany pod kątem jego potencjału wydłużania ludzkiego życia razem z rapamycyną.
Korzyści zdrowotne kofeiny
Naukowcy ustalili, że kofeina kontroluje TOR za pośrednictwem enzymu AMPK i wpływa na komórki na różne sposoby. Sprawia, że komórki lepiej rosną, efektywniej naprawiają swoje DNA oraz lepiej reagują na stres. Wszystko to pozwala komórkom pozostawać zdrowszymi na dłużej. Gdy naukowcy przerwali genetyczną reakcję łańcuchową, którą wyzwala kofeina, komórki nie uzyskały wszystkich tych korzyści zdrowotnych.
– Te odkrycia pomagają wyjaśnić, dlaczego kofeina może być korzystna dla zdrowia i długowieczności — powiedział John-Patrick Alao, współautor publikacji. – Otwierają ekscytujące możliwości przyszłych badań nad tym, jak możemy wywoływać te efekty bardziej bezpośrednio za pomocą diety, stylu życia lub nowych leków – dodał.
Co ważne, naukowcy dokonali swoich ustaleń na komórkach drożdży rozszczepialnych – organizmów jednokomórkowych zaskakująco podobnych do komórek ludzkich. Nie jest jasne, czy te będą dotyczyć także komórek ludzkich. Jeśli tak, to odkryte powiązania będzie można wykorzystać w przyszłości.
"Bezpośrednie farmakologiczne ukierunkowanie AMPK może służyć korzyściom zdrowotnym i długości życia wykraczającym poza drożdże, biorąc pod uwagę wysoce konserwatywny charakter tego kluczowego czujnika regulującego energię komórkową" – piszą badacze w publikacji.
Źródło: Queen Mary University of London
