Dawniej robiono w domach i rozlewano do butelek z gumką. Dzisiaj już mało kto pamięta o polskiej coli

Dawniej podpiwek przyrządzano w domach i rozlewano do popularnych niegdyś szklanych butelek z gumką i dociskającą sprężyną. Do przygotowania podpiwku służyły gotowe mieszanki sprzedawane w małych paczuszkach przedstawiających brodacza trzymającego kufel z pieniącym się napojem. Również dzisiaj bez problemu można przygotować podpiwek w domu.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Podpiwek powstaje z wody, słodu, drożdży, a także w niektórych przypadkach z chmielu i cukru. To tradycyjny polski napój, który może poszczycić się historią równie długą, co piwo. Początkowo nie był samodzielnym produktem, lecz stanowił efekt uboczny procesu warzenia złocistego trunku. Szczególnie chętnie spożywany był na polskiej wsi, gdzie stanowił doskonałe orzeźwienie podczas żniw czy sianokosów, gasząc pragnienie pracujących na polach. Stąd też jedna z nazw podpiwku - napój żniwiarzy.

Przyrządzanie podpiwku z biegiem czasu stało się tradycją praktykowaną w wielu polskich domach. W okresie PRL-u, kiedy dostęp do różnorodnych produktów był ograniczony, podpiwek cieszył się dużą popularnością. W sklepach można było nabyć specjalne paczuszki z ekstraktem zbożowym, który stanowił bazę do domowej produkcji tego napoju. Jednak po 1989 roku, wraz z pojawieniem się na rynku wielu nowych produktów podpiwek został wyparty.

Początkowo podpiwek wytwarzano z odpadów po uwarzeniu piwa, ale ten, który kojarzymy z okresem PRL-u lub znamy obecnie, ściśle powiązany jest z... kawą zbożową i Kujawami. Podpiwek Kujawski widnieje na liście produktów tradycyjnych w województwie kujawsko-pomorskim. A wszystko zaczęło się w 1816 roku we Włocławku, gdzie dwaj bracia - Ferdynand i Wilhelm Bohm uruchomili pierwszą na polskich ziemiach fabrykę produkującą kawę zbożową.

Kujawy to region znany ze swoich urodzajnych gleb. Bogactwo w surowce, w tym zboża, sprawiło, że powstało tam wiele zakładów przemysłowych. Kawa zbożowa szybko zyskała popularność wśród mieszkańców Kujaw. Ale nie tylko do picia była wykorzystywana. Służyła również jako składnik do produkcji ciemnego napoju gazowanego - podpiwku.

Podpiwek, oprócz prażonych ziaren jęczmienia i zmielonego korzenia cykorii (które były głównymi składnikami kawy zbożowej), zawierał także tzw. chmiel aromatyczny, bogaty w olejki eteryczne. W wyniku procesu fermentacji powstawał napój o unikalnym, słodko-gorzkim smaku. Zawierał minimalną ilość alkoholu (do 1-2 proc.) lub był całkowicie bezalkoholowy. Dodać również trzeba, że poza Kujawskim wyróżniamy też podpiwek Lubuski, Warmiński, Jędrzej i Obołoń.

Składniki:

• 5 l wody,
• 80 g kawy zbożowej Kujawianka (kawa instant, np. Inka nie nadaje się do warzenia podpiwku),
• 10 g chmielu (suszone szyszki można kupić w sklepach zielarskich),
• 2 g świeżych (koniecznie) drożdży,
• sok z cytryny (opcjonalnie).

Przygotowanie:

1. Wodę zagotuj, a następnie dodaj kawę zbożową i chmiel. Gotuj całość na małym ogniu, mieszając co chwilę.
2. Po 15 minutach odstaw płyn do ostudzenia (powinien mieć ok. 35 st. C po ostudzeniu).
3. Odlej jedną szklankę płynu i rozpuść w nim drożdże, a następnie wlej całość z powrotem do garnka.
4. Następnie dodaj cukier i sok z połówki cytryny. Wymieszaj całość dokładnie.
5. Tak przygotowany płyn należy przecedzić przez gazę lub suche gęste sito, a następnie rozlać do butelek. Można użyć butelek plastikowych. Należy pamiętać, by nie uzupełniać ich w całości, a w 3/4, a po rozlaniu butelki należy ścisnąć i zakręcić.
6. Butelki odstaw na dobę w ciepłym, ale nienasłonecznionym miejscu. Po tym czasie bardzo wolno i delikatnie upuść zgromadzone wewnątrz butelek powietrze.
7. Po tym ponownie ściśnij butelki, zakręć i odstaw w chłodniejsze miejsce na 3-4 dni.
8. Po tym czasie podpiwek powinien być gotowy. Najlepiej schować go w lodówce, co zatrzyma proces dalszej fermentacji. Podpiwek najlepiej smakuje, kiedy jest mocno schłodzony.

Podpiwek zawiera biotynę, zwaną witaminą H, która dobrze wpływa na stan skóry, włosów i paznokci, a także korzystnie oddziałuje na funkcjonowanie systemu nerwowego i poprawia działanie tarczycy. Podpiwek to również znany domowy probiotyk i prebiotyk, a sprawdzi się zwłaszcza w przypadku osób, które przez dłuższy czas stosowały antybiotyki. Podpiwek to również źródło składników mineralnych oraz witamin, m.in. selenu, chromu, cynku, witamin z grupy B, kwasu pantotenowego, kwasu foliowego, kwasu fitynowego.