Ta przyprawa to strata pieniędzy. Mąka i trochę cukru

Chyba niewiele świątecznych wypieków ma tak długą tradycję, co piernik, którym Polacy objadają się od czasów średniowiecza, gdy uczestnicy wypraw krzyżowych zaczęli przywozić z odległych krajów przyprawy korzenne: goździki, cynamon czy imbir. Choć były drogim rarytasem, chętnie dodawano je do niemal każdej potrawy, w tym także ciasta chlebowego – stąd w zapiskach z XIV wieku pojawia się określenie "pieprzny chleb toruński". Słowo piernik pochodzi zresztą od staropolskiego przymiotnika pierny, czyli pieprzny.

Stolicą korzennych wypieków stał się Toruń. Dlaczego? W średniowieczu okolica słynęła z doskonałej mąki i miodu, a nadwiślańskie miasto utrzymywało ożywione stosunki handlowe ze światem, co przekładało się na większą dostępnością egzotycznych przypraw. Wykorzystali to wybitni specjaliści z tutejszego cechu piekarskiego, oferując produkt o europejskiej sławie.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Pierniki wykorzystywano na wiele sposobów. Najczęściej oczywiście były zjadane jako przekąska lub deser po głównym posiłku. Ciasto piernikowe, między innymi dzięki wysokiej zawartości przypraw korzennych, nie psuje się łatwo i długo można je przechowywać. Dlatego przysmak zabierano też na wyprawy, pierniki służyły jako chleb dla pielgrzymów czy suchar dla żołnierzy.

Na niepowtarzalny smak i zapach świątecznego piernika wpływa m.in. mieszanka odpowiednich przypraw. Bez trudu kupimy ją w sklepie, jednak wcześniej warto poznać skład produktu. Dlaczego?

Teoretycznie w składzie mieszanki piernikowej powinny znaleźć tylko przyprawy, m.in.: cynamon, goździki, kolendra, ziele angielskie, gałka muszkatołowa, anyż, pieprz, imbir czy kardamon.

Jednak w wielu przypadkach listę składników otwiera… cukier, który niekiedy stanowi nawet 60-70 proc. zawartości. To duży problem, gdyż sacharozy i tak spożywamy zdecydowanie za dużo, co zakłóca gospodarkę hormonalną organizmu, sprzyja jego zakwaszeniu, rozwojowi próchnicy zębów i paradontozy czy namnażaniu grzybów i drożdżaków. Nadmiar cukru w diecie jest czynnikiem powodującym niewydolność układu odpornościowego i układu krążenia, przyspieszającym procesy starzenia, zaś u dzieci przyczyniającym się do agresji oraz ADHD.

Wypełniaczem gotowej przyprawy do piernika bywa też mąka pszenna. Ten produkt nie jest wprawdzie tak groźny dla zdrowia jak cukier, ale to składnik całkowicie zbędny. Warto pamiętać, że mąka skrywa wyjątkowo dużą porcję glutenu, o czym powinny pamiętać osoby zmagające się z nietolerancją tej mieszanki białek zbożowych, która powoduje stan zapalny jelita cienkiego, uniemożliwiający prawidłowe wchłanianie składników odżywczych z pokarmów.

Mąka jest także dość kaloryczna – 100 gramów produktu dostarcza około 340 kcal. Zawiera też sporo węglowodanów prostych, dlatego nie zaleca się jej spożywania osobom chorującym ma cukrzycę czy zmagającym się z insulinoopornością.

Co jeszcze znajdziemy w mieszance piernikowej? Na przykład kakao. Po co tam trafia? Nie wiadomo…

Jeśli nie mamy zaufania do produktów sklepowych, mieszankę piernikową bez większego trudu przygotujemy w domu.

Ważne są proporcje przypraw. Mogą być na przykład takie: mielony cynamon (4 łyżeczki), mielony imbir (3 łyżeczki), mielone goździki (3 łyżeczki), wyłuskane nasiona kardamonu (1,5 łyżeczki), starta gałka muszkatołowa (3 łyżeczki), mielone ziele angielskie (łyżeczka), świeżo zmielony czarny pieprz (łyżeczka), wyłuskane ziarenka anyżu (1-2 gwiazdki).

Wszystkie składniki muszą być dokładnie zmielone, w moździerzu lub blenderze. Następnie je mieszamy, po czym przekładamy do szczelnego słoika, który przechowujemy w ciemnym miejscu. Pamiętajmy, że domowa przyprawa jest znacznie intensywniejsza w smaku od sklepowej, dlatego używajmy jej z umiarem – optymalnie 3-4 łyżeczki mieszanki na kilogram mąki.