NewsyWyciągnij z szafki i używaj nie tylko w święta. Pomoże ci zachować zgrabną sylwetkę

Wyciągnij z szafki i używaj nie tylko w święta. Pomoże ci zachować zgrabną sylwetkę

Mak to roślina znana i ceniona od tysięcy lat. Sezon właśnie się rozpoczął i potrwa do sierpnia. To dobry moment, by poznać najważniejsze właściwości maku i dowiedzieć się, jakie zastosowanie w kuchni ma ta roślina. Mak może wzbudzać kontrowersje, bo jego baza jest podstawą do produkcji narkotyków, ale mimo to jest rośliną nieocenioną, zarówno w kuchni, jak i medycynie. Poznaj najważniejsze informacje związane z makiem.

Mak na talerzyku - fot. Pyszności
Mak na talerzyku - fot. Pyszności

02.06.2023 | aktual.: 02.06.2023 16:22

Przełom wiosny i lata to czas, w którym większość osób decyduje się zbierać rośliny lecznicze. Są skutecznym środkiem walki na rozmaite schorzenia, jak i świetnym dodatkiem do wielu dań, przetworów, czy deserów w kuchni. Do takiej kategorii, na pewno należy zaliczyć mak. Jest to roślina wykorzystywana w kosmetologii, medycynie naturalnej oraz kuchni. W czerwcu, jego czerwony kolor ozdabia łąki i trawniki, co jest niezwykle przyjemne dla oka. Jakie właściwości ma mak i do czego go użyć? Sprawdź!

Mak - co to za roślina?

Zanim poznasz wszystkie najważniejsze informacje i właściwości maku, dobrze jest odpowiedzieć sobie na pytanie, czym jest mak. Jest znany również jako Pavaper, a to roślina oleista należąca do rodziny makowatych. Można go znaleźć niemal na całym świecie, chociaż większość gatunków występuje na półkuli północnej. Jest to roślina zielna, która osiąga ponad metr wysokości i posiada duże pojedyncze kwiaty na długich szypułkach.

Mak polny - Pyszności; Foto Canva.com
Mak polny - Pyszności; Foto Canva.com

Kolory kwiatów maku są zróżnicowane i zależą od gatunku. Najczęściej spotykane są czerwone kwiaty, jednak można również natknąć się na maki o kwiatach białych, różowych, pomarańczowych, a nawet ciemnopurpurowych, żółtych i fioletowych. Owoce maku to tzw. makówki, które zawierają liczne drobne, niebieskawe nasiona.

Jakie są rodzaje maku?

Szacuje się, że istnieje od 70 do 100 różnych gatunków maku. Wśród nich można znaleźć rośliny jednoroczne, dwuletnie i wieloletnie (byliny). Mak występuje zarówno dziko, jako chwast, wśród pól uprawnych i ugorów, jak i jest celowo uprawiany. Maki można podzielić na gatunki wysokomorfinowe, do których należy kontrowersyjny mak lekarski (Papaver somniferum L.), oraz gatunki niskomorfinowe, takie jak mak niebieski, który jest wykorzystywany w przemyśle spożywczym.

W Polsce najczęściej spotyka się mak polny (Papaver rhoeas L.), a także mak alpejski i piaskowy. Wśród gatunków uprawnych można wymienić np. mak lekarski, atlantycki, kaukaski, syberyjski (znany również jako nałodygowy i uprawiany jako roślina ozdobna), wschodni (zwany również tureckim i wykorzystywanym jako roślina dekoracyjna), oraz wiele innych.

Mak - właściwości i wartości odżywcze

Mak posiada różnorodne właściwości i wartości odżywcze. Jest źródłem białka roślinnego, które jest niezbędne dla budowy i naprawy tkanek w organizmie. Zawiera także błonnik, który wspomaga trawienie i utrzymuje zdrową florę jelitową. Mak jest także bogaty w kwas linolowy, który jest niezbędny dla organizmu jako składnik kwasów tłuszczowych omega-6. Ponadto, mak dostarcza różnych minerałów, takich jak magnez, mangan, fosfor i żelazo, które są ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Ziarna maku - Pyszności; Foto Canva.com
Ziarna maku - Pyszności; Foto Canva.com

Dodatkowo, mak zawiera również witaminy z grupy B, takie jak tiamina (witamina B1) i niacyna (witamina B3), które odgrywają istotną rolę w metabolizmie energetycznym organizmu. Ponadto, mak jest źródłem przeciwutleniaczy, takich jak flawonoidy i antocyjany, które pomagają zwalczać stres oksydacyjny i chronić komórki przed uszkodzeniem. Warto również wspomnieć, że mak jest niskokaloryczny i może być dobrym dodatkiem do diety dla osób dbających o utrzymanie prawidłowej masy ciała.

Jak możemy przeczytać na portalu o2.pl:

"Dzięki obecności wielu cennych elementów mak podnosi odporność, wspiera prawidłową pracę narządu wzroku, wpływa korzystnie na jelita. Poza tym chroni przed zaparciami, zmniejszając tym samym ryzyko raka jelita grubego."

Jednak należy pamiętać, że niektóre gatunki maku, takie jak mak lekarski, zawierają substancje psychoaktywne i powinny być stosowane z ostrożnością lub pod nadzorem medycznym.

Czy można legalnie uprawiać mak?

Każdy, kto ma mak w swoim ogrodzie, bardzo często zastanawia się nad tym, czy jest on legalny, czy nielegalny. W Polsce występuje kilka gatunków maku, z których niektóre są dozwolone do uprawiania w ogródkach jako rośliny ozdobne. Jednak mak lekarski jest nielegalny i często mylony z innymi gatunkami maku jednorocznego, szczególnie z makiem polnym. Rozróżnienie między makiem polnym a makiem lekarskim można dokonać na podstawie wielkości, drobniejszych kwiatów, liści i makówek maku polnego.

Uprawa maków lekarskich wymaga zezwolenia, które jest wydawane w drodze decyzji administracyjnej na podstawie wniosku. Wnioskodawca musi określić rodzaj odmiany maku, miejsce i powierzchnię uprawy oraz zobowiązać się do zabezpieczenia surowca przed kradzieżą. Ustawa precyzuje również procedurę dotyczącą makiem, w tym makówek i słomy makowej. Określa, kto ma prawo kontrolować plantacje maku oraz jakie sankcje grożą osobom uprawiającym mak nielegalnie, zbierającym mleczko makowe, opium lub słomę makową.

Mak - zastosowanie w kuchni

Mak ma szerokie zastosowanie w kuchni, dodając nie tylko smaku, ale także tekstury do różnych potraw. W wielu kuchniach świata jest używany jako składnik ciast, pieczywa, ciastek i deserów. Mak może być również mielony i dodawany do mieszanek przypraw, nadając im charakterystyczny smak i aromat. W niektórych kuchniach, takich jak kuchnia wschodnioeuropejska, mak jest również używany jako nadzienie do pierogów, naleśników i bułeczek.

Makowiec - Pyszności; Foto Canva.com
Makowiec - Pyszności; Foto Canva.com

Jeśli chodzi o kuchnię indyjską, to znajduje zastosowanie jako składnik przypraw, takich jak garam masala. Oczywiście, zastosowanie maku w kuchni może się różnić w zależności od regionu i kultury, ale jest to roślina, która dodaje charakterystycznego smaku i wyglądu wielu potrawom.

Wybrane dla Ciebie