Niedoceniana cykoria. Smaczne i zdrowe warzywo doskonałe do sałatek i zapiekanek

Ma charakterystyczny słodkawy smak z lekką nutą goryczki – im bardziej zielone liście, tym jest jej więcej. Dlatego w kuchni najbardziej ceni się bladokremową cykorię uprawianą niemal w całkowitej ciemności. Nic dziwnego, że przed wiekami taka metoda produkcji wywoływała przestrach i była kojarzona z czarną magią. To właśnie od nazwy tej rośliny wzięło się powiedzenie "mieć cykora", czyli po prostu się bać.

Ceniono ją już w starożytności. Miłośnikami cykorii byli zwłaszcza Rzymianie. Horacy, jeden z najwybitniejszych ówczesnych poetów, pisał, że podstawę jego skromnej diety stanowi właśnie cykoria, jadana m.in. z oliwkami i czosnkiem, w formie sałatki.

Na większą skalę roślinę zaczęto jednak uprawiać dopiero w XVII wieku i to nie dla liści, ale korzenia, który po ususzeniu oraz zmieleniu uznawano za znakomity substytut czarnej kawy. Do dziś zresztą korzeń cykorii, obok żyta i jęczmienia, stanowi podstawowy składnik popularnej kawy zbożowej.

Jednak także liście cykorii zasługują na zainteresowanie. Nie tylko ze względu na smak, ale również wartości odżywcze. W dodatku najwięcej walorów roślina wykazuje zimą, a więc wtedy, gdy dostęp do innych warzyw jest mocno ograniczony.

Blade liście cykorii skrywają dużo cennych składników odżywczych, choćby folianów, szczególnie potrzebnych kobietom w ciąży – niedobór tych związków wiąże się z wyższym ryzykiem powstawania u dziecka wad cewy nerwowej, rozszczepu wargi i podniebienia czy zespołu Downa. Odpowiednia dawka folianów pomaga też zapobiegać niedokrwistości, zaburzeniom pracy układu nerwowego (nadpobudliwości, trudnościom w zasypianiu, kłopotom z pamięcią, stanom depresyjnym) czy dolegliwościom trawiennym.

Charakterystyczny, dość ostry smak cykoria zawdzięcza laktucynie i laktukopikrynie – związkom chemicznym, które znakomicie wpływają na pracę wątroby, stymulując ją do zwiększenia wydzielania żółci, a także neutralizacji zbędnych produktów przemiany materii.

W roślinie nie brakuje też karotenoidów – silnych przeciwutleniaczy przekształcających się w witaminę A. Witamina A przeciwdziała problemom ze wzrokiem, chroni przed nowotworami i chorobami układu krążenia oraz pomaga utrzymać zdrową skórę

Równie silnymi antyoksydantami są zawarte w cykorii flawonoidy, choćby kwercetyna, korzystnie wpływająca na układ krążenia, wzmacniająca naczynia krwionośne i obniżająca ciśnienie krwi

Cykorię warto wprowadzić do jadłospisu, gdy chcemy schudnąć. Warzywo dostarcza niewiele kalorii (średniej wielkości główka to zaledwie ok. 30 kcal), za to jest bogatym źródłem przyspieszającego spalanie tłuszczów manganu czy inuliny – naturalnego prebiotyku wzmacniającego mikroflorę jelitową, regulującego pracę przewodu pokarmowego oraz poprawiającego przyswajalność składników mineralnych.

Cykoria występuje w kilku odmianach. Najpopularniejsza ma liście w kolorze bladokremowym, ale zdarzają się też żółte, różowe czy wręcz czerwone. Świetnie sprawdzają się w sałatkach, po wcześniejszym wycięciu szczególnie gorzkiego głąba. Dobrze komponują się z orzechami, świeżymi owocami (choćby gruszkami), serami pleśniowymi czy długo dojrzewającą szynką. Całość uzupełnimy prostym winegretem z oleju (np. z orzechów włoskich) oraz soku z cytryny.

Z listków cykorii przygotujemy też proste i pyszne przekąski, układając na nich np. kawałki smażonego indyka, jajko sadzone, plaster pomidora i trochę sera pleśniowego albo porcję hummusu, wiórki świeżej marchewki i czarne oliwki.

Cykoria nadaje się również do zapiekania. Belgowie najpierw ją lekko duszą, później owijają plastrem szynki, zalewają sosem beszamelowym, posypują startym serem i umieszczają na kwadrans w piekarniku.

Smaczną przekąską lub dodatkiem do potraw może być karmelizowana cykoria – między jej listkami upychamy ząbki czosnku, następnie polewamy emulsją z soku pomarańczowego, miodu i octu jabłkowego, obkładamy masłem i umieszczamy na godzinę w piekarniku nagrzanym do 180 st.

Autor: Rafał Natorski

Na naszym kanale na YouTube znajdziecie doskonały przepis na wyśmienite włoskie pierogi w chrupiącym cieście