Tani dodatek do grillowanej karkówki. Jeszcze lepszy niż mizeria

Wystarczy 10 minut, by przygotować prosty i pyszny dip, który będzie świetnym dodatkiem do dań z grilla, świeżych warzyw, krakersów czy frytek. Grecki sos tzatziki nieprzypadkowo zyskał wielką popularność na całym świecie. Jak go przyrządzić?

Nie wiadomo dokładanie, skąd pochodzi nazwa tego specjału. Źródeł określenia tzatziki historycy doszukują się bowiem w wielu językach: greckim, tureckim, perskim, ormiańskim, a nawet kurdyjskim. XVII-wieczny turecki podróżnik Evliya Çelebi pisał w swoich dziennikach o cacıχ, czyli ziołach dodawanych do potraw. Pierwszy udokumentowany przepis na tzatziki, rozumiane jako jogurtowy sos, pochodzi natomiast z 1876 roku.

Dziś trudno sobie bez niego wyobrazić kuchnię grecką. Dip stanowi obowiązkowy dodatek do rozmaitych potraw mięsnych, smażonych czy grillowanych, choćby słynnych klopsików keftedes. Znakomicie pasuje do dań rybnych. Jada się go też z warzywami, zarówno surowymi, jak i pieczonymi. Świetnie smakuje z pitą, frytkami czy krakersami.

Bez tzatziki Grecy nie wyobrażają sobie mezze, czyli zestawu przystawek, w skład którego wchodzą m.in. grillowane owoce morza, smażone warzywa, rozmaite sery oraz pieczywo czosnkowe.

Jogurtowo-ogórkowy dip sprawdzi się również jako dodatek do popularnych dań kuchni polskiej, np. kotleta mielonego czy schabowego. Jak przygotować tradycyjne tzatziki?

Sos jest nie tylko pyszny, ale również pełen wartości odżywczych, które zawdzięcza m.in. głównemu składnikowi, czyli jogurtowi. Mieszkańcy śródziemnomorskiego kraju często wykorzystują produkty z mleka owczego lub koziego, jednak doskonale sprawdzi się także łatwiej dostępny w polskich sklepach gęsty jogurt grecki.

To wyrób skrywający dużą porcję łatwo przyswajalnych białek oraz wapnia – podstawowego budulca kości i zębów, a także mikroelementu potrzebnego do prawidłowego działania komórek, biorącego udział w przemianie materii oraz procesie skurczu mięśni i krzepnięcia krwi.

Jogurt naturalny jest silnym probiotykiem skutecznie przywracającym równowagę flory bakteryjnej organizmu, zakłóconą przez nieprawidłowe odżywienie, chorobę czy antybiotykoterapię. Dzięki aktywności drobnoustrojów odpowiedzialnych za procesy fermentacyjne reguluje pracę przewodu pokarmowego i przynosi ulgę w jego dolegliwościach, obniża poziom „złego” cholesterolu LDL oraz wzmacnia i pobudza do działania układ odpornościowy.

Cenne właściwości prozdrowotne wykazuje też drugi ważny składnik sosu tzatziki, czyli ogórek, bogaty w wartościowe związki fenolowe. Na największą uwagę zasługują flawonoidy, które korzystnie wpływają na układ krążenia, wzmacniając naczynia krwionośne i obniżając ciśnienie krwi oraz lignany – fitoestrogeny wykazujące działanie przeciwnowotworowe, zmniejszające poziom „złego” cholesterolu LDL, a także łagodzące dolegliwości związane z menopauzą.

Do przygotowania dipu potrzebujemy 2-3 średniej wielkości ogórków gruntowych, które obieramy i ścieramy na tarce o średnich lub dużych ostrzach. Następnie odciskamy je, używając gazy lub ręczników papierowych – usunięcie nadmiaru wody zapobiegnie późniejszemu rozwarstwieniu sosu.

Ogórki przekładamy do miseczki, dodajemy pozostałe składniki: gęsty jogurt grecki (szklanka), sok świeżo wyciśnięty z cytryny lub biały ocet winny (łyżka), oliwę z oliwek (pół łyżki), przeciśnięty przez praskę czosnek (ząbek) oraz szczyptę soli morskiej. Grecy często wzbogacają tzatziki świeżymi, posiekanymi ziołami, np. miętą, doskonale sprawdzi się też koperek.

Dokładnie mieszamy, po czym umieszczamy sos w lodówce, na minimum 2 godziny. Wiele przepisów sugeruje, żeby dzień wcześniej przygotować masę jogurtową (mieszamy wszystkie składniki oprócz ogórka i ziół) i schłodzić ją przez całą noc w lodówce, a dopiero później połączyć z ogórkiem oraz doprawić świeżymi ziołami.

Autor: Rafał Natorski