Przypomina pokrzywę, ale jest mniej popularna. To babcine remedium na bóle głowy i brzucha

Wygląda jak pokrzywa i nie pachnie najlepiej, a wdzierając się między grządki, staje się uciążliwym chwastem. Gdyby jednak spojrzeć na jasnotę purpurową z innej perspektywy, można dostrzec nie tylko szerokie zastosowanie w kuchni, ale też szereg charakteryzujących ją zdrowotnych właściwości. Nasze babcie bardzo ceniły tę roślinę.

Jasnota purpurowa to roślina niewielka, osiągająca zwykle wysokość od 10 do 45 cm. Kwitnie przez cały rok, jednak najbardziej intensywnie w okresie wiosennym oraz podczas ciepłej jesieni. Jej kwiaty mają piękny różowopurpurowy kolor. Wartości prozdrowotne jasnoty purpurowej są często niedoceniane. Roślina ta zawiera wiele substancji, które mają pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Wśród nich można wymienić żelazo, witaminy, flawonoidy, błonnik, a także różnego rodzaju kwasy. Zobacz, dlaczego warto po nią sięgać.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Mimo swoich wielu zastosowań roślina ta to pospolity chwast, który rozwija się nawet w bardzo niskich temperaturach. Ze względu na wczesną porę kwitnięcia (od marca) to do niej w pierwszej kolejności przylatują pszczoły po zimie (jest rośliną miododajną). Porasta głównie trawniki, przydroża, nieużytki, a także pola i ogrody.

Jasnota purpurowa to roślina o niezwykle charakterystycznym wyglądzie. Jej łodyga jest kanciasta, a liście pokryte są delikatnym meszkiem. Liście te rosną w kilku rzędach, tworząc swoisty wzór. Pomiędzy nimi można dostrzec purpurowe kwiaty, które nadają jej niezwykłego uroku. Jasnota purpurowa jest często porównywana do pokrzywy, stąd też często nazywana jest pokrzywą kwitnącą. Inne nazwy, jakimi jest określana, to jasnota szkarłatna, martwa pokrzywa czy głucha pokrzywa, co wynika z faktu, że jej liście, mimo iż przypominają pokrzywę, nie mają jej charakterystycznego parzącego działania.

Właściwości lecznicze jasnoty purpurowej są niezwykle szerokie. Nasze babcie stosowały ją przy bólach brzucha. To ze względu na to, że roślina ta rzeczywiście pozytywnie wpływa na układ trawienny. Sprawdza się przy zatruciach pokarmowych, hamując rozwój bakterii i grzybów, co przekłada się na jej działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, żółci oraz soku trzustkowego, co wspomaga pracę wątroby i działa na nią ochronnie. Zapobiega niestrawności i nadkwasocie, a także podnosi kwasowość soku żołądkowego, co poprawia trawienie białek.

Kolejnym znanym naszym babciom zastosowaniem jasnoty purpurowej było spożywanie jej przy bólach głowy. Jasnota purpurowa ma bowiem działanie relaksujące, a więc zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych, usuwa drżenie mięśni poprzecznie prążkowanych i rozluźnia. Może być też stosowana jako środek łagodzący ból pleców i głowy, zarówno napięciowy, jak i migrenowy.

Jednym z jej ciekawych zastosowań jest hamowanie nadmiernych krwawień miesiączkowych. Działa podobnie jak jasnota biała, zmniejszając dolegliwości związane z miesiączką. Obniża ciśnienie krwi i ma działanie uspokajające. Łagodzi także stany zapalne, dzięki zawartości składników hamujących patologiczne wydzielanie mediatorów stanu zapalnego.

Jasnota purpurowa jest rośliną, którą warto mieć w swojej ziołowej apteczce. Można z niej przygotować ocet, nalewkę czy napar. Ocet z jasnoty purpurowej, zwany octem jasnotowym, dodany do wody (w proporcji łyżka octu na szklankę wody) wspiera trawienie i zwiększa wydzielanie kwasu żołądkowego. Miksturę taką warto pić przed jedzeniem.

Chcąc przygotować napar z jasnoty purpurowej, stosuje się 1-2 łyżki jasnoty na szklankę wrzątku. W naparach warto ją łączyć z rumiankiem, krwawnikiem czy selerem, które nie tylko wzmocnią działanie napoju, ale i poprawią jego smak. Natomiast nalewkę z jasnoty purpurowej przygotowuje się, zalewając świeże i rozdrobnione ziele 3 częściami gorącego, 40-procentowego alkoholu. Miksturę pozostawia się na kilka dni (od 7 do 14), a następnie odcedza. Zalecana dawka to 10-15 ml w 100 ml wody wraz z miodem, pite 2 razy dziennie.

Jasnotę purpurową można także wykorzystać w kuchni. Warto dodawać ją do sosów i sałatek, ponieważ poprawia smak potraw. Można ją spożywać na surowo, jak i po ugotowaniu, w koktajlach, sałatkach, zupach czy kanapkach i zapiekankach, a także z kaszami. Świetnie smakuje podsmażona na maśle z czosnkiem.

Warto też przygotować z niej pesto, masło ziołowe czy olej. Niegdyś traktowano i przyrządzano ją jak szpinak, a i parzono jak herbatę. Roślina jest w pełni jadalna, co oznacza, że można konsumować zarówno liście, jak i kwiaty jasnoty purpurowej. Ze względu na specyficzny smak jasnotę purpurową można łączyć z innymi ziołowymi i roślinnymi surowcami, takimi jak ziele kurdybanka, czosnek niedźwiedzi, kwiaty mniszka, pokrzywa czy listki gwiazdnicy.