Każdy ma je w kuchni. Są siedliskiem bakterii i rujnują zdrowie całej rodziny

Kupując akcesoria kuchenne, zwracamy uwagę nie tylko na ich funkcjonalność, lecz też na wygląd i cenę. Niektóre z nich stanowią nawet element dekoracji, a jeśli uda nam się je kupić za przysłowiowe "grosze" tym większą czujemy satysfakcję. Jednak przy ich wyborze powinniśmy się kierować zupełnie czymś innym, a mianowicie naszym zdrowiem.

Niektóre akcesoria kuchenne wykonane są z materiałów, które mogą uwalniać szkodliwe substancje do żywności. Inne, przy długotrwałym użytkowaniu, mogą stać się siedliskiem bakterii. Jeśli wiesz, które z nich mogą stanowić zagrożenie, pozbądź się ich jak najszybciej i unikaj ich zakupu w przyszłości.

Oto, kiedy akcesoria kuchenne mogą stanowić potencjalne zagrożenie:

• są trudne do czyszczenia,
• szybko dochodzi do ich uszkodzenia,
• odkształcają się pod wpływem ciepła,
• wydzielają nieprzyjemne "chemiczne" zapachy,
• są wykonane ze szkodliwych dla zdrowia materiałów,
• mają niepotwierdzone źródło pochodzenia i mogą być produkowane w krajach, w których normy bezpieczeństwa nie są odpowiednio egzekwowane.

Zanim zaczniesz przegląd kuchennych szafek, sprawdź, które akcesoria stwarzają największe ryzyko zdrowotne i po czym poznać, że należy się ich jak najszybciej pozbyć.

Na pierwszy rzut oka są bardzo podobne do tych ze stali nierdzewnej, która charakteryzuje się większą odpornością na korozję i wytrzymałością. Jednak akcesoria z aluminium są o wiele lżejsze i łatwiej je zarysować lub uszkodzić. Dlaczego nie zaleca się ich stosować? Akcesoria te mogą wchodzić w interakcję z kwaśną żywnością np. kapustą kiszoną, kapuśniakiem, niektórymi owocami, przecierem pomidorowym, a także nabiałem.

Kontakt z tą żywnością powoduje uwolnienie do niej glinu, który może przyczyniać się do rozwoju chorób neurodegeneracyjnych np. choroby Alzheimera, a także chorób nerek i kości.

Jeśli plastikowy pojemnik na żywność ma wyraźne odkształcenia, może to oznaczać, że był narażony na działanie wysokiej temperatury. Gdy dodatkowo są na nim widoczne głębokie rysy czy pęknięcia, istnieje duże ryzyko, że obecne w nim substancje przedostają się do przechowywanego w nim jedzenia.

Takie pojemniki tracą zdolność do skutecznego zabezpieczania żywności, dlatego należy je natychmiast wymienić. Jeśli planujesz zastąpić je innymi plastikowymi pojemnikami, upewnij się, że są one pozbawione BPA, lub rozważ wybór pojemników wykonanych z bezpiecznych dla zdrowia materiałów, takich jak szkło lub wysokiej jakości stal nierdzewna.

W sklepach można spotkać m.in. łopatki, chochle, łyżki cedzakowe, szpatułki, szczypce kuchenne, trzepaczki czy łyżki do spaghetti z ciemnego nylonu. Akcesoria te podczas użytkowania mają kontakt z wysoką temperaturą. Jak się okazuje, to właśnie pod jej wpływem mogą z tego tworzywa wydzielać się substancje niebezpieczne dla zdrowia.

Jedną z nich jest związek o nazwie 4,4-Metylenodianilina (MDA). Substancja ta przy długotrwałym narażeniu może wywoływać reakcje alergiczne, uszkodzenia wątroby, zatrucia pokarmowe. Co więcej, MDA znajduje się na liście substancji potencjalnie rakotwórczych dla człowieka.

Drewno to jeden z bezpieczniejszych dla zdrowia materiałów, pod warunkiem, że jest odpowiednio pielęgnowane i zabezpieczane. Na drewnianych akcesoriach, podczas użytkowania powstają rysy i drobne pęknięcia, w które mogą wchodzić resztki żywności. Jeśli dodatkowo nie zostaną one dobrze osuszone, stwarza to idealne środowisko do rozwoju szkodliwych bakterii i grzybów.

Żeby tego uniknąć wszelkie drewniane deski, szpatułki czy łyżki należy dobrze oczyszczać, osuszać i zabezpieczać. W tym przypadku sprawdzi się olejowanie drewna np. oliwą z oliwek lub olejem lnianym. Gdy po kilku miesiącach użytkowania pojawią się na nich plamy albo głębsze uszkodzenia, lepiej wymienić je na nowe.

Dla zdrowia szczególnie szkodliwe są porysowane patelnie teflonowe. Materiał ten, choć jest odporny na wysokie temperatury, a naczynia, które są nim pokryte, wyróżniają się długą żywotnością, to gdy pojawią się na nich zarysowania, należy zrezygnować z ich użytkowania.

Uszkodzony telefon uwalnia do żywności tysiące cząsteczek mikroplastiku, które w efekcie mogą kumulować się w ludzkich narządach i tkankach. Badania nad wpływem mikroplastiku na zdrowie są prowadzone dopiero od kilku lat, jednak już dziś naukowcy wysnuwają wnioski, że cząsteczki te mogą zaburzać funkcjonowanie układu hormonalnego, a nawet przyczyniać się do rozwoju nowotworów.

Podczas zakupów akcesoriów kuchennych spójrz na etykietę produktu i sprawdź, z jakiego jest materiału. Polecane są zwłaszcza te wykonane ze szkła, ceramiki i stali nierdzewnej. Można również sięgać po te z drewna i silikonu, lecz należy o nie dbać, aby nie spowodować uszkodzeń materiału.

Kolejny aspekt to cena. Produkty, które kosztują kilka złotych, często mogą być wyprodukowane ze szkodliwych tworzyw, dlatego dla własnego zdrowia i bezpieczeństwa warto wydać na nie więcej pieniędzy i zainwestować w wyroby wykonane z wysokiej jakości, bezpiecznych tworzyw.

Nie można też zapominać o ekologii. Tanie, plastikowe akcesoria, które szybko się zużywają, przyczyniają się do zwiększenia ilości plastikowych odpadów. Wobec tego postaw na akcesoria z trwałych i solidnych materiałów, dzięki czemu posłużą na lata.

Agata Soroczyńska, dietetyk kliniczny i sportowy dla Wirtualnej Polski

Bibliografia:

1. Matacz M., Czy aluminium szkodzi?, Serwis Zdrowie, https://zdrowie.pap.pl/srodowisko/czy-aluminium-szkodzi
2. Norwegian Scientific Committee for Food Safety, Risk assessment of health hazards from 4,4'-methylene dianiline (4,4'- MDA) migrated from polyamide cooking utensils, Report, 2006, https://vkm.no/download/18.2994e95b15cc5450716d5db0/1500300292333/f50bd8a023.pdf
3. Samsonowska K., Kaszuba A., Mikroplastik w środowisku naturalnym, Polimery 2022, 67, nr 1.