Bez tej potrawy nie ma Wigilii. Niemal każda śląska rodzina przygotowuje aż 10 litrów
Na wigilijnych stołach w wielu regionach Polski królują te same potrawy, ale Śląsk od lat idzie własną drogą. Jedno danie potrafi tu dzielić nawet domowników – bywa rzadkie jak zupa albo tak gęste, że łyżka stoi pionowo. Jedno jest pewne: bez niego dla wielu rodzin Wigilia nie ma sensu.
Moczka to wigilijny specjał ze Śląska
Moczka to potrawa, która najlepiej pokazuje, jak bardzo kuchnia regionalna potrafi różnić się od ogólnopolskich schematów. W każdym śląskim domu przygotowuje się ją trochę inaczej, według rodzinnych receptur przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Choć dziś kojarzona głównie z deserem, jej historia jest znacznie bardziej złożona, a pierwotnie daleka od słodkich smaków.
Wigilijny kompot z suszu. Idealnie gasi nawet największe pragnienie
Skąd pochodzi moczka i kiedy zaczęto ją przygotowywać
Moczka wywodzi się ze Śląska Opolskiego i Górnego Śląska, a także z rejonów Rybnika, Wodzisławia Śląskiego i Raciborza. Pierwsze wzmianki o tej potrawie pojawiają się już w XIX wieku. W tamtym czasie nie była jednak słodkim przysmakiem, lecz daniem bardziej wytrawnym. Przygotowywano ją na bazie wywaru warzywnego, najczęściej z pasternaku, lub rybnego. Dodatek piernika i suszonych owoców miał przełamywać smak i zagęszczać całość. Z biegiem lat, wraz z większą dostępnością bakalii, miodu i cukru, moczka zaczęła ewoluować w stronę słodkiej potrawy wigilijnej.
Ta potrawa ma wiele nazw
W zależności od regionu i rodzinnej tradycji danie funkcjonuje pod różnymi nazwami: bryja, mocka, mołcka, mouczka. Różnice dotyczą nie tylko nazwy, ale i konsystencji. W jednych domach przypomina gęsty budyń, w innych bardziej kompot lub zupę. Ta różnorodność jest wpisana w charakter potrawy i stanowi jej największą zaletę.
Jakie ma właściwości
Podstawą smaku moczki jest piernik, najlepiej domowy i raczej wytrawny niż słodki. To on odpowiada za charakterystyczny aromat przypraw korzennych i naturalne zagęszczenie potrawy. Wybór gotowych, sklepowych pierników nie jest najlepszym rozwiązaniem, bo często zawierają utwardzone tłuszcze roślinne i nadmiar cukru.
Drugim obowiązkowym składnikiem są suszone owoce, przede wszystkim śliwki. To one dostarczają pektyn, czyli rozpuszczalnego błonnika, który wspiera perystaltykę jelit, reguluje wypróżnianie i daje uczucie sytości. Błonnik spowalnia także wchłanianie cukru, co sprzyja stabilniejszemu poziomowi energii po posiłku. Suszone śliwki zawierają również znacznie więcej witaminy A niż świeże owoce, a także minerały wspierające układ trawienny.
Przepis na tradycyjną śląską moczkę
Składniki:
- 500 g piernika bez polewy i bakalii,
- 1-2 l domowego kompotu z suszu lub śliwek,
- 150 g masła,
- 2 łyżki mąki pszennej,
- 100 g suszonych śliwek,
- 50 g suszonych moreli,
- 50 g rodzynek,
- 30 g orzechów włoskich,
- 30 g migdałów,
- 50 g gorzkiej czekolady,
- sok z cytryny,
- miód do smaku.
Sposób przygotowania:
- Piernik połam na kawałki i zalej częścią kompotu, pozostaw do całkowitego namoczenia.
- Całość przełóż do dużego garnka. Jeśli masa jest bardzo grudkowata, możesz ją przetrzeć przez sito.
- W osobnym naczyniu przygotuj zasmażkę z masła i mąki i dodaj ją do bazy.
- Całość gotuj na małym ogniu, stopniowo dolewając pozostały kompot.
- Do garnka wrzuć namoczone i pokrojone suszone owoce oraz bakalie. Na tym etapie możesz dodać także gorzką czekoladę.
- Moczka powinna gotować się powoli przez około 30 minut, aż osiągnie pożądaną konsystencję.
- Na koniec dopraw ją sokiem z cytryny oraz miodem do smaku. Danie najlepiej przygotować dzień przed Wigilią, aby smaki dobrze się przegryzły.
- Moczkę podawaj na ciepło lub na zimno.
