Przez lata jedli tylko alpejscy pasterze. Dziś to największy przysmak turystów

Szwabia to historyczna kraina położona w dorzeczu górnego Renu i Dunaju, obecnie położona w granicach Niemiec, a częściowo także Francji i Hiszpanii. Słynie z licznych zabytków będących pamiątkami po burzliwej historii regionu, urokliwych krajobrazów oraz smacznej kuchni, w której królują pożywne zupy, sosy i pierogi.

Jednak najsłynniejszym specjałem pochodzącym ze Szwabii są spätzle, zwane w Polsce szpeclami, często określane również jako "niemiecki makaron". Nazwa tych smakowitych klusek wywodzi się od słowa "spatz" oznaczającego wróbla, co ma nawiązywać do ich kształtu przypominającego małe ptaki.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Pierwsze wzmianki o tej potrawie pojawiają się w dokumentach z XII wieku. Przez długi czas spätzle były przede wszystkim pożywieniem rolników i pasterzy w regionach alpejskich, gdzie mąka była łatwo dostępna, a makaron mógł być szybko przygotowany na ogniu. Z czasem danie upowszechniło się także w innych grupach społecznych, stając się jednym z kulinarnych symboli południowych Niemiec, ale także wschodniej Szwajcarii oraz francuskiej Alzacji (Francja). Podobne kluski jadają również Węgrzy (nazywający potrawę nokedli) i mieszkańcy włoskiego Trydentu.

Spätzle są cenione za smak, prostotę wykonania i uniwersalność – sprawdzają się w rozmaitych potrawach. Bardzo popularnymi daniami w Szwabii są käsespätzle (kluski zapiekane z serem i podsmażoną cebulą) oraz linsen, spätzle und saitenwürstle (spätzle z soczewicą i kiełbaskami). Jada się je także z sosem grzybowym, potrawami mięsnymi (gulaszem, wątróbką), warzywami (papryką, cukinią, szpinakiem, kiszoną kapustą). Świetnie pasują do zup (np. rosołu), mogą być też bazą deserów (kluseczki podaje się ze świeżymi wiśniami, polane masłem albo z tartymi jabłkami i cynamonem).

Tradycyjne spätzle przyrządza się zwykle z mąki orkiszowej, wytwarzanej z ziaren orkiszu, jednego z najstarszych zbóż uprawianych przez człowieka, w Europie rozpowszechnionego już w II w. p.n.e.

To skarbnica cennych składników mineralnych, zwłaszcza magnezu, nieprzypadkowo nazywanego "pierwiastkiem życia", wzmacniającego serce i układ krążenia, poprawiającego koncentrację oraz działanie mózgu, a także wspomagającego przyswajanie składników odżywczych. Mąka orkiszowa skrywa też dużą dawkę cynku, który nie tylko dba o kondycję skóry, włosów i paznokci, ale również wspiera pracę tarczycy oraz uczestniczy w produkcji serotoniny, zwanej "hormonem szczęścia". Obecne w produkcie mangan i fosfor wzmacniają kości i zęby, miedź działa bakteriobójczo, zaś kobalt i żelazo współtworzą krwinki czerwone.

Orkisz dostarcza solidnej porcji kwasu krzemowego, który pozytywnie wpływa na stan skóry, włosów i paznokci, a także zapewnia jasność umysłu oraz właściwą koncentrację.

Mąka orkiszowa kryje bogactwo białek i węglowodanów złożonych, dzięki czemu zapewnia długotrwały zastrzyk energii, przyspiesza również budową masy mięśniowej. Jest naturalnym antybiotykiem wzmacniającym system odpornościowy organizmu. Posiada silne właściwości oczyszczające, bezpośrednio wpływając na prawidłowe funkcjonowanie wątroby oraz woreczka żółciowego. Produkt zaleca się w czasie rekonwalescenci po terapiach lekowych.

Dzięki sporej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych mąka orkiszowa wpływa też na obniżenie poziomu złego cholesterolu LDL we krwi i pomaga zapobiegać poważnym schorzeniom układu krążenia.

W dużej misce mieszamy przesianą mąkę orkiszową (2,5 szklanki) z solą (łyżeczka) i szczyptą gałki muszkatołowej. Dodajemy jajka (5) oraz wodę lub mleko (niepełna szklanka), a następnie dokładnie mieszamy lub miksujemy, aż do uzyskania gładkiej, gęstej masy. Niekiedy trzeba poświęcić na to nawet kwadrans – ciasto jest gotowe, jeśli zaczną tworzyć się na nim pęcherzyki powietrza.

W garnku zagotowujemy dużą ilość osolonej wody. Przygotowujemy kluski, używając do tego specjalnej praski albo po prostu deski i noża, by zsunąć małe porcje ciasta do wrzącej wody.

Spätzle gotujemy, aż wypłyną na powierzchnię (około 2-3 minuty), a następnie odcedzamy i przelewamy zimną wodą.