Dla Włochów rarytas, dla Polaków wędlina gorszego sortu. Dziś wraca na salony

Mortadela, jeszcze do niedawna uważana za relikt lat 90., znów wraca na języki i podniebienia. Na sklepowych półkach pojawiają się nie tylko klasyczne wersje dobrze znane z dzieciństwa, ale także nowoczesne warianty z pistacjami, z szynki czy premium. Dla wielu to smak nostalgii, który przypomina czasy szkolnych kanapek i prostych obiadów. Ale czy współczesna mortadela to tylko sentymentalny powrót, czy może coś innego? Sprawdź, co naprawdę kryje się w tej wędlinie i czy warto znaleźć dla niej miejsce w codziennej diecie.

Mortadela to rodzaj wędliny, która powstaje głównie z bardzo drobno zmielonego mięsa wieprzowego, często z dodatkiem tłuszczu, skórek, a czasem także mięsa drobiowego lub wołowego. W klasycznych wersjach stosuje się wysokiej jakości mięso, natomiast w tańszych produktach mogą pojawić się MOM (mięso oddzielone mechanicznie), a także różne wypełniacze, np. białko sojowe, skrobia, błonnik czy fosforany. Dodaje się również przyprawy, sól, azotyny (konserwanty) oraz aromaty dymu wędzarniczego. Mortadela może zawierać też charakterystyczne białe kawałki tłuszczu, a w wersjach premium dodatki takie jak pistacje, oliwki czy pieprz w ziarnach. Warto dokładnie czytać etykiety, bo skład może się znacznie różnić w zależności od producenta i ceny.

Mortadela z reguły nie uchodzi za zdrowy wybór, szczególnie ta najtańsza, w której składzie dominuje MOM, sztuczne dodatki i konserwanty. Zawiera sporo tłuszczu nasyconego, soli i często niewiele pełnowartościowego białka. Jednak nie każda mortadela musi być bezwartościowa. Jeśli wybierzesz produkt o dobrym składzie, oparty na mięsie bez wypełniaczy i z minimalną ilością dodatków, może się okazać lepszym wyborem niż inne, bardziej przetworzone wędliny.

Najważniejsze to sprawdzić etykietę: dobra mortadela powinna zawierać mięso (a nie MOM), przyprawy i ewentualnie naturalne dodatki. Sporadycznie mortadela, szczególnie wysokiej jakości, może być wartościowym dodatkiem do kanapek lub przekąsek w diecie. Kluczem jest umiar i świadomość, co naprawdę znajduje się w środku.

Choć mortadela raczej nie kojarzy się ze zdrowym odżywianiem, nie musi zniknąć z diety całkowicie, o ile podejdziemy do niej z rozsądkiem. Kluczem jest nie tyle całkowita eliminacja, co częstotliwość, ilość i okoliczności, w jakim spożywa się produkt. Plaster dobrej jakości mortadeli, zjedzony od czasu do czasu jako dodatek do warzywnej kanapki lub sałatki, nie musi przekreślać zdrowych nawyków.

Warto też zestawiać ją z produktami zawierającymi błonnik, witaminy i zdrowe tłuszcze, np. pełnoziarnistym pieczywem, sałatą, ogórkiem czy awokado. Taki posiłek nie tylko będzie lepiej zbilansowany, ale też zneutralizuje potencjalnie negatywny wpływ tłuszczów nasyconych i soli zawartych w wędlinie. Mortadeli nie trzeba się bać, trzeba ją po prostu traktować jak dodatek, nie podstawę diety.

Powrót takich produktów jak mortadela to coś więcej niż chwilowy trend. W czasach przesytu i nowoczesnych zamienników coraz częściej tęsknimy za smakami z dzieciństwa, które są proste, znajome i kojarzą się z bezpieczeństwem. Jedzenie staje się sposobem na podróż w czasie, a retro smaki wracają na stoły w formie kulinarnej nostalgii.

Współczesna kuchnia chętnie sięga po kultowe dania, łącząc je z nowoczesnym podejściem i tempem życia. To połączenie wspomnień z dzieciństwa z nową jakością powoduje, że produkty, które jeszcze niedawno były uznawane za przestarzałe lub "obciachowe", znów cieszą się popularnością. Wracają, bo są autentyczne, sentymentalne i zaskakująco smaczne, o ile dobrze je wybierzemy.

Mortadela mortadeli nierówna, a różnice w składzie potrafią być ogromne. Dlatego przed wrzuceniem jej do koszyka warto dokładnie przeczytać etykietę. Im krótszy skład, tym lepiej. Szukaj wersji, które mają wysoką zawartość mięsa (minimum 70 proc.) i nie zawierają fosforanów, glutaminianu sodu, barwników czy wypełniaczy, takich jak skrobia czy białko sojowe.

Unikaj mortadeli, w której głównym składnikiem jest MOM (mięso oddzielone mechanicznie), tłuszcz wieprzowy i woda, ponieważ to sygnał, że płacisz za produkt niskiej jakości. Zwróć też uwagę na zawartość soli. Dobre produkty powinny mieć jej nie więcej niż 2 g na 100 g. Jeśli wybierzesz wersję z dodatkiem pistacji, pieprzu czy ziół, nie tylko zyskasz smak, ale i wartości odżywcze.

Choć może brzmieć jak wyzwanie, zrobienie mortadeli w domu jest jak najbardziej możliwe i wbrew pozorom nie wymaga specjalistycznego sprzętu. Wystarczy dobrej jakości mięso (najlepiej łopatka wieprzowa lub pierś z indyka), przyprawy, maszynka do mięsa lub blender i rękaw do pieczenia lub foremka. Sekretem udanej domowej mortadeli jest dokładne zmiksowanie mięsa na gładką masę oraz odpowiednie parzenie, w temperaturze około 80°C przez 1,5 do 2 godzin.

Taka wersja nie zawiera zbędnych dodatków, a przy okazji można wzbogacić ją zdrowymi składnikami, np. oliwkami, pistacjami czy zioła. Domowa mortadela to dobra opcja dla tych, którzy chcą mieć kontrolę nad tym, co trafia na ich talerz.

Mortadela wraca na stoły, ponieważ budzi nostalgię i ciekawość. Choć jej skład w wersji przemysłowej bywa wątpliwy, na rynku pojawiają się także produkty lepszej jakości z prostym składem i wyraźnym smakiem. Wszystko zależy od tego, po jaką wersję sięgamy i jak często trafia na nasz talerz. W rozsądnych ilościach i w formie dodatku do urozmaiconej diety, może być ciekawym urozmaiceniem. A jeśli mamy czas i chęć to warto spróbować przygotować ją samodzielnie. Dzięki temu mamy kontrolę nad jakością oraz smakiem i jednocześnie sięgamy po retro klasyk w nowoczesnej odsłonie.