Tak odróżnisz szatana od prawdziwka. Przygotuj się przed grzybobraniem

Grzyby zwane potocznie szatanami to borowik szatański i goryczak żółciowy — młode owocniki tych grzybów do złudzenia przypominają prawdziwka. Grzybiarze, którzy nie mają wiedzy na temat budowy tych grzybów lub polegają wyłącznie na aplikacjach podczas grzybobrania, muszą mieć na uwadze, że pomyłka może mieć fatalne konsekwencje.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Borowik szatański to grzyb trujący, który po spożyciu może wywołać poważne dolegliwości układu pokarmowego. Goryczak żółciowy, choć niejadalny, zawiera niewielkie ilości trucizny muchomora czerwonego (muskaryny). Co prawda nie jest trujący, jego bardzo gorzki smak może sprawić, że cała potrawa stanie się niezdatna do spożycia.

Cechy charakterystyczne dla BOROWIKA SZLACHETNEGO:

• kapelusz - brązowy lub oliwkowy, często pokryty siatkowatym wzorem, górna powierzchnia gładka, sucha i matowa;
• trzon - masywny, bulwiasty u podstawy, pokryty siatkowatym wzorem, barwa trzonu jest zbliżona do barwy kapelusza;
• rurki i pory - rurki są białe lub kremowe, pory początkowo białe, później żółkną;
• miąższ - biały, po przekrojeniu nie zmienia koloru.

Tak rozpoznasz BOROWIKA SZATAŃSKIEGO:

• kapelusz - czerwonobrązowy do ciemnobrązowego, czasami z odcieniem fioletu, górna powierzchnia marmurkowana;
• trzon - masywny, jasny z ciemniejszymi plamami, pokryty siatkowatym wzorem;
• rurki i pory - rurki początkowo białe, pory żółte lub jasnozielone, zmieniające kolor pod naciskiem;
• miąższ - po przekrojeniu zmienia kolor na niebieskoczarny.

Jak wygląda GORYCZAK ŻÓŁCIOWY:

• kapelusz - brązowy, oliwkowobrązowy lub szaro-brązowy, matowy, czasem z delikatnymi włókienkami;
• trzon - pełny, u młodych beczułkowaty, u starszych maczugowaty, jaśniejszy od kapelusza, z wyraźną brunatną siateczką;
• rurki i pory - białe u młodych okazów, później bladoróżowe, uszkodzone zmieniają kolor na brudnowinny, łatwo oddzielają się od miąższu;
• miąższ - biały do kremowego, po przekrojeniu nie zmienia koloru.

Borowik szatański jest bardzo rzadko spotykany w Polsce, oficjalnie występuje tylko w dwóch miejscach – na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i w Górach Kaczawskich. Chcąc odróżnić borowika szatańskiego od szlachetnego, warto zwrócić uwagę na trzon grzyba, ponieważ w przypadku borowika szatańskiego jest gruby, często purpurowy, pokryty siateczką. To jeden z kluczowych elementów odróżniających go od innych grzybów. Miąższ borowika szatańskiego jest żółtawy, a w wyniku kontaktu z powietrzem może sinieć.

Goryczak żółciowy jest natomiast powszechny w polskich lasach iglastych. Należy więc bacznie zwracać uwagę na to, po jakie grzyby sięgamy w lesie. Jak więc odróżnić goryczaka żółciowego od borowika szlachetnego?

"Ważną cechą różnicującą jest wyraźna ciemna gruba siateczka, o dużych oczkach, na trzonie [goryczaka żółciowego - przyp. red.]. Skórka kapelusza goryczaka jest wyraźnie matowa, zamszowa" - możemy przeczytać na stronie grzyby.pl.

Warto dodać, że kapelusz borowika szlachetnego ma niezamszową powierzchnię, co może ułatwić rozróżnienie go od goryczaka żółciowego. Ponadto u dorosłych owocników goryczaka żółciowego pory i rurki będą różowe, u prawdziwków natomiast białawe, później żółte, żółtozielone aż po oliwkowozielone, ale nigdy różowe.