Taką zupę babcia gotowała prawie co tydzień. Dziś nikt już nie pamięta nawet nazwy
Faramuszka dawniej uważana była za danie postne. Podawano ją chętnie na śniadanie z żółtkiem, śmietaną czy twarogiem. Co ciekawe, bazą tej zupy jest... piwo. To niezwykle prosta i syta potrawa obecnie już nieco zapomniana.
14.08.2023 15:44
Gramatka, faramuszka, biermuszka, czyli inaczej piwna polewka to niegdysiejszy śniadaniowy klasyk. O takich preferencjach pisał Adam Mickiewicz na kartach "Pana Tadeusza". Do jej przyrządzania zachęcała też Lucyna Ćwierczakiewiczowa, żyjąca w XIX wieku autorka książek kucharskich i poradników traktujących o prowadzeniu gospodarstwa domowego. W czym tkwi sekret popularności zupy piwnej?
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Faramuszka - dzisiaj zapomniana, niegdyś śniadaniowy klasyk
Faramuszka to danie kuchni staropolskiej zaliczane do postnych. Dawniej chętnie podawano je na śniadanie. Wspólnym mianownikiem wielu receptur przygotowania gramatki było... piwo. W zależności od potrzeb i upodobań do zupy dodawano np. masło, żółtka jaj, śmietanę, twaróg, kminek, chleb, cynamon, cukier.
Jak czytamy w "Encyklopedii Staropolskiej (Zygmunt Gloger, 1900-1903):
Gramatka, polewka albo farmuszka gęsta z wody i piwa (lub wina) i tartego chleba, w czasie postu od wieków na stołach polskich podawana. Syrenjusz naucza, jak gramatki i inne polewki sporządzać: Ośrzodkę z chleba, z winem a cukrem, abo w piwie warzyć, masła a soli przydawszy, polnego kminu dla smaku trochę, będzie gramatka abo biermuszka. Rachunki domowe Zygmunta I, z wieku XV, gdy był jeszcze królewiczem, wykazują, że w dni postne pożywał zwykle na śniadanie gramatkę (Pawiński). Sędziwe niewiasty, pamiętające jeszcze koniec wieku XVIII, opowiadały piszącemu to, że za ich młodości powszechnem było w domach szlacheckich podawanie na post gęstej polewki zwanej gramatka, przyrządzanej z piwa, tartego chleba (częściej razowego, niż pytlowego), masła i soli.
Dziwić może, że na śniadanie dawniej podawano zupę piwną. Znamienne jednak, że staropolski trunek charakteryzował się niską zawartością alkoholu, często nieprzekraczającą 1 proc. Chcąc dzisiaj przyrządzić gramatkę, należy sięgnąć po jasne piwo, a zdaniem znawców najlepiej, by było niepasteryzowane i nieklarowane.
Gramatka, faramuszka. Przepis na staropolską zupę piwną
Składniki:
- 5 szklanek jasnego piwa,
- 5 kromek żytniego chleba bez skórki (może być lekko czerstwy),
- kminek, sól do smaku,
- dwie czubate łyżki cukru,
- 2 szklanki wody.
Przygotowanie:
- Wlej piwo do garnka, a następnie dodaj pokrojony w kostkę chleb bez skórki.
- Zamieszaj całość i doprowadź do wrzenia. Kiedy piwo zagotuje się, dodaj do niego kminek, sól i cukier.
- Gotuj całość kilka minut, następnie przetrzyj zupę przez sito.
- Do tak przygotowanej dodaj 2 szklanki przegotowanej wody i odstaw w ciepłe miejsce na 10 minut.
- Zupę podaj z pokruszonym twarogiem albo grzankami z pszennego chleba usmażonymi na maśle.
