Wystarczy wrzucić składniki do blendera. Zastąpi masło lub sos do makaronu

Pyszny dodatek do dań z makaronem, znakomicie pasuje też do kanapek, wytrawnych naleśników, pieczonych mięs czy ryb. Choć pesto kojarzy się głównie z bazylią, z powodzeniem możemy zastąpić ją smacznym i aromatycznym czosnkiem niedźwiedzim.

Pesto kojarzy się przede wszystkim z Ligurią i stolicą tego urokliwego włoskiego regionu, czyli Genuą. Nazwa tej potrawy pochodzi od lokalnego słowa "pestâ", które oznacza "miażdżyć" i nawiązuje do sposobu jej przyrządzania – już w czasach starożytnych rozgniatano w kamiennych moździerzach czosnek, ser, zioła i oliwę, a uzyskaną masą jadano np. z plackami chlebowymi.

W średniowieczu ważnym składnikiem pesto stały się orzechy, a znacznie później bazylia, która dziś stanowi bazę najbardziej popularnej wersji tego przysmaku, czyli pesto alla genovese. Dziś w powszechnym przekonaniu ta aromatyczna roślina powinna stanowić obowiązkowy składnik potrawy. Jednak nie mniej pyszną alternatywą dla tradycyjnego pesto z Genui może być przysmak przyrządzony z innych zielonych liści, choćby czosnku niedźwiedziego.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Ma on delikatny, świeży zapach oraz wyrazisty smak przypominający klasyczny czosnek, choć, w przeciwieństwie do niego, nie pozostający długo w ustach. Nazwę zawdzięcza starogermańskim legendom, według których zielone listki miały stanowić obowiązkowy posiłek niedźwiedzi budzących się z zimowego letargu.

W Polsce czosnek niedźwiedzi wciąż nie cieszy się zbyt dużą popularnością, choć w stanie dzikim występuje na niemal całym obszarze naszego kraju, przede wszystkim jednak w Karpatach, Sudetach oraz Kotlinie Sandomierskiej. Łany roślin o soczyście zielonych liściach, przypominających trochę konwalię, porastające zacienione, wilgotne lasy, najczęściej bukowe, od wieków uchodzą za jeden z symboli wiosny.

Po świeży czosnek niedźwiedzi najlepiej udać się do sklepu lub na targowisko, gdyż rosnący naturalnie jest objęty ochroną częściową, co oznacza, że można go pozyskiwać w określonej ilości, nie uszkadzając części podziemnych. Poza tym roślinę łatwo pomylić z trującym zimowitem jesiennym czy konwalią majową.

Choć czosnek niedźwiedzi był od wieków ceniony przez medycynę ludową, dopiero w ostatnich latach został poddany badaniom naukowym mającym na celu potwierdzenie jego prozdrowotnych właściwości.

Co się okazało? Aromatyczne liście zawierają szereg substancji czynnych, m.in. olejki eteryczne, których najważniejszym składnikiem są związki siarki – żadna inna roślina w Europie, w tym czosnek zwyczajny, nie dostarcza ich więcej. Warto wiedzieć, że siarka odgrywa niezwykle ważną rolę w organizmie, m.in. reguluje przemianę materii, pomaga usuwać toksyny, pozytywnie działa na układ pokarmowy czy dba o kondycję skóry i włosów.

Zaletą czosnku niedźwiedziego jest wysoki poziom żelaza, występującego w łatwo przyswajalnej formie, dzięki czemu roślina pomaga skutecznie zapobiegać anemii. Ze względu na zawartość adenozyny (20 razy większą niż w czosnku pospolitym) korzystnie wpływa na krążenie krwi, łagodząc m.in. migreny.

W czosnku niedźwiedzim odkryto też dużo flawonoidów, saponin, enzymów i aminokwasów oraz szereg związków o działaniu antybiotycznym. Dzięki temu wykazuje silne właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne, chroni przed nowotworami czy chorobami układu krążenia, redukuje poziom "złego" cholesterolu LDL, odtruwa organizm oraz doskonale regeneruje florę bakteryjną jelit (np. po zakończeniu terapii antybiotykowej).

Liście czosnku niedźwiedziego (200 g) opłukujemy, po czym dokładnie osuszamy i siekamy. Na suchej patelni prażymy orzechy, włoskie lub laskowe (40 g) oraz nasiona słonecznika (20 g), aż do zrumienienia.

Wszystkie składniki blendujemy (ewentualnie zgodnie z włoską tradycją ucieramy w moździerzu) z tartym parmezanem (40 g), stopniowo dolewając oliwę lub delikatniejszy w smaku olej z pestek winogron (150 ml), aż do uzyskania odpowiedniej konsystencji – pesto nie powinno być ani za gęste, ani zbyt rzadkie.

Na koniec masę doprawiamy solą, świeżo zmielonym pieprzem oraz sokiem z cytryny. Jeśli lubimy bardziej wyraziste smaki możemy też dodać trochę startego imbiru albo płatków chili.

Pesto z czosnku niedźwiedziego najlepiej smakuje tuż po przyrządzeniu, choć dobrze znosi nawet 2-3 tygodniowe przechowywanie w lodówce (należy je jednak wcześniej przełożyć do słoiczków, na wierzchu wylewając warstwę oliwy).