Zapomnisz o maggi do rosołu. Azjatyckie sosy podkręcą smak zupy, schabowego i pierogów

Azjatyckie kuchnie oferują setki sposobów na przyprawienie i wzbogacenie smaku potraw. Od koreańskiego sosu, a właściwie pasty, doenjang i gochujang po hongkoński sos XO i wschodnioazjatycki sos rybny. Różnorodność jest ogromna. Wiele z tych sosów opiera się na fermentacji, co nadaje im głębokiego, złożonego smaku. A jak użyć ich do dań azjatyckich, a jak do potraw z kuchni polskiej? Szczegóły po niżej.

Sos XO, pochodzący z Hongkongu, zyskał swoją nazwę od luksusowego koniaku XO, choć nie zawiera alkoholu. Jego składniki to m.in. suszone przegrzebki, krewetki, czosnek, czerwone chili i imbir. Sos ten jest lekko pikantny, słony i dymny, idealny do subtelnych dań jak makaron czy owoce morza. Świetny jako aromatyczny dodatek do smażonych krewetek, makaronu ryżowego lub warzyw stir-fry. Jak użyć go do dań z kuchni polskiej?

• Dodaj do farszu do naleśników z mięsem lub kapustą - podbije smak bez konieczności mocnego doprawiania przyprawami.
• Wymieszaj z masłem i posmaruj karkówkę przed grillowaniem - uzyskasz efekt dymnego, luksusowego smaku.
• Zrób sos XO-maślany jako dodatek do gotowanych młodych ziemniaków.

Pierwsze przepisy na sos sojowy pochodzą z Chin sprzed 2200 lat. Istnieje wiele jego odmian, w tym chiński jasny i ciemny sos sojowy, japoński shoyu czy koreański ganjang. Wszystkie bazują na fermentowanej paście sojowej, pszenicy, drożdżach i soli. Idealny składnik do głębokiego, bogatego rosołu w stylu umami, marynat do mięs oraz dipów do pierożków. Dla fanów kuchni polskiej:

• Dodaj kilka łyżek do rosołu zamiast części soli - pogłębi smak bulionu, doda umami i lekko ciemniejszy kolor.
• Użyj w farszu do pierogów z mięsem zamiast tradycyjnego przyprawiania tylko solą i pieprzem - farsz będzie bardziej aromatyczny.
• Idealny do marynaty na karkówkę z grilla – z czosnkiem, miodem i musztardą.

Legenda głosi, że sos ostrygowy powstał przypadkiem w 1888 r., gdy Lee Kum Sheung zostawił na ogniu zupę z ostryg. Sos ten jest bogaty w umami, idealny do smażenia, duszenia i jako dip. W daniach z "polskiego domu" możesz:

• Wzbogać nim wywar do żurku lub białego barszczu - kilka kropel wystarczy, by dodać głębi i "mięsistości" smaku.
• Dodawać do marynaty na pieczonego kurczaka lub indyka - razem z majerankiem i czosnkiem.
• Użyć z masłem i posmarować nim ziemniaki pieczone na grillu - będą bardziej soczyste i aromatyczne.

Hoisin to gęsty, słodki sos popularny w kuchni kantońskiej. Choć nazwa pochodzi od słowa "owoce morza", nie zawiera ich. Używany jest do smażenia warzyw i mięs oraz jako marynata.

• Posmaruj nim schabowego przed panierowaniem - doda lekko słodko-pikantnego akcentu.
• Zrób marynatę do żeberek z grilla: hoisin + miód + ocet jabłkowy - mięso będzie smakowicie skarmelizowane.
• Użyj jako dipu do pierogów z kapustą i grzybami.

Fermentowane czarne fasole to najstarsza znana potrawa sojowa, odkryta w grobowcu z 165 r. p.n.e. Sos lub pasta z czarnych fasoli jest słony, intensywny i bogaty w umami, doskonały do smażenia i marynat. Świetny w sosach do tofu, smażonych makaronów i jako baza do pikantnych dań z wołowiną. W kuchni polskiej w ramach ekspermentów to:

• Wzbogacenie sosu pieczeniowego do pieczonej kaczki lub gęsi - daje intensywność i ciekawy posmak.
• Idealny dodatek do bigosu - zamiast tradycyjnego doprawiania tylko przyprawami.
• Podkręcenie smaku krokietów - dodaj łyżeczkę do farszu na krokiety z mięsem - farsz będzie bardziej wyrazisty.

Koreański produkt gochujang to gęsta, pikantna pasta z czerwonej papryki, ryżu kleistego i fermentowanej soi. Używana jako marynata, dodatek do sosów i dipów. Doskonale nadaje się do przygotowania bibimbapu, pikantnych skrzydełek kurczaka lub jako baza do koreańskich zup. Chcesz włączyć gochujang do kuchni polskiej?

• Dodaj łyżeczkę do marynaty na karkówkę z grilla - dla lekkiej pikantności i karmelizacji.
• Wzbogać nim sos do flaków - dzięki temu będą miały głębszy, ostrzejszy smak.
• Wymieszaj z majonezem – uzyskasz genialny dip do smażonych pierogów.

Sos rybny, znany od VII wieku p.n.e., jest kluczowym składnikiem kuchni Azji Południowo-Wschodniej. Fermentowane ryby z solą tworzą intensywny, umami smak, idealny do sałatek, smażenia i zup. Niezbędny w dressingach do sałatek z mango, pad thaiach i zupie pho. A w kuchni polskiej podkręci:

• zamiast części soli w kapuśniaku lub grochówce - smak stanie się bardziej intensywny, ale nadal naturalny.
• farsz do pierogów ruskich – dodaj kilka kropel, a ziemniaki i twaróg zyskają dodatkową głębię.
• marynatę do karkówki: sos rybny + czosnek + pieprz + olej.

Źródło: https://www.bbc.com/travel/article/20250423-the-eight-asian-sauces-to-keep-in-your-pantry