Kiedyś były daniem ubogich. Dziś królują w regionalnych restauracjach
Nie wszyscy znają te bułeczki. Puszyste, delikatne w środku, chrupiące na zewnątrz, lekko słodkie w smaku. Tradycyjnie proziaki, bo o nich mowa wypiekało się je na rozgrzanej blasze węglowej kuchni. Dziś blachę zastępuje teflonowa patelnia – mimo to wciąż są pyszne.
Pyszności - Fot. Moniki smakołyki
Proziaków możemy spróbować na Podkarpaciu. Najlepiej smakują jeszcze ciepłe z domowym masłem czosnkowym lub na słodko – z miodem czy konfiturą. Monika, która prowadzi bloga Moniki smakołyki, proponuje proziaki z serkiem koperkowo łososiowym.
Na blogu Moniki smakołyki znajdziesz również przepis na: Zielone pierogi z pieczoną dynią, kaszą i serkiem pomidorowym
Proziaki - co to jest?
Proziaki wzięły swoją nazwę od sody, którą określano niegdyś "prozą". Możemy spotkać się również z innymi regionalnymi nazwami: prozioki, prołozioki, prołzioki, prosioki, sodziaki, placki na sodzie czy nawet łosuchy.
Pierwsze zapiski dotyczące proziaków pochodzą sprzed 150 lat. Jednak tradycja wypiekania tych bułeczek jest o wiele dłuższa. Proziaki to odmiana podpłomyków, czyli placków z mąki i wody, pieczonych na rozgrzanych kamieniach czy blasze. Podkarpackie bułeczki przygotowuje się z ciasta pszennego z dodatkiem sody oczyszczonej, wody i kwaśnego mleka. Niektóre przepisy zawierają także jajka.
Proziaki trafiły na Listę Produktów Tradycyjnych. Są puszyste, miękkie, delikatnie słodkie. Spróbujemy ich w Beskidzie Niskim, na Pogórzu, Roztoczu, w kuchni Rzeszowiaków i Lasowiaków. Możemy również pokusić się o przygotowanie ich w domu. Sekretem jest ciasto. Nie może być zbyt gęste.
Proziaki z serkiem koperkowo-łososiowym - przepis
Składniki na serek:
- 100 g łososia atlantyckiego wędzonego w dymie dębowym,
- 150 g serka śmietankowego naturalnego.
- 1 łyżka jogurtu naturalnego gęstego,
- pieprz czarny świeżo mielony do smaku,
- pęczek świeżego koperku.
Składniki na proziaki:
- 2 wiejskie jajka (średniej wielkości),
- 1 ½ łyżeczki cukru,
- 400 g zsiadłego mleka,
- 700 g mąki pszennej,
- 1 ½ łyżeczki sody.
Ponadto:
- mąka do podsypania.
Sposób przygotowania:
Zaczynamy od przygotowania serka. Łososia kroimy drobno, a koperek siekamy. Serek mieszamy z jogurtem, dodajemy łososia, koperek, pieprz i całość jeszcze raz mieszamy. Odstawiamy do lodówki na ok. 30 min., aby smaki się przegryzły.
Następnie zabieramy się za przygotowanie proziaków. Mąkę mieszamy z sodą i solą tzw. suche składniki. Do dużej miski wlewamy zsiadłe mleko, dodajemy jajka, cukier, dokładnie mieszamy. Stopniowo dodajemy przesiane suche składniki, wyrabiamy ciasto.
Na początku mieszamy za pomocą dużej np. drewnianej łyżki, a gdy ciasto będzie stawiało opór, wyrabiamy ręką. Ciasto powinno być luźniejsze niż na pierogi. W razie potrzeby dodajemy mąki, (zależy to od wielkości jajek).
Ciasto na proziaki przykrywamy ściereczką, pozostawiamy w temperaturze pokojowej na ok. 30 min. Po tym czasie rozwałkowujemy na grubość ok. 1 cm, kroimy np. na kwadraty, prostokąty. Pieczemy z dwóch str. na średnio rozgrzanej patelni, bez tłuszczu do zrumienienia. Pozostawiamy do przestygnięcia. Proziaki podajemy z serkiem koperkowo-łososiowym.
Na naszym kanale YouTube znajdziesz przepis na sakiewki schabowe z pieczarkami w sosie własnym:
