W Polsce jej nie doceniamy. Łagodzi bóle głowy i odstrasza komary

Palczatka cytrynowa – gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych, pochodzi z tropikalnych rejonów Azji, zwłaszcza Indii, Sri Lanki, Tajlandii i Wietnamu. Kępy długich i ostrych liści rosną w wielu tamtejszych parkach czy ogrodach, jednak roślina jest ceniona nie tylko za walory dekoracyjne, ponieważ od wieków stanowi ważny dodatek do napojów, zup, dań warzywnych, mięsnych czy rybnych, którym nadaje przyjemnego cytrusowego smaku i aromatu.

Pierwsze wzmianki o wykorzystaniu trawy cytrynowej sięgają czasów starożytnych, kiedy była używana nie tylko w celach kulinarnych, ale również leczniczych. W tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej ceniono ją za właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne oraz wspomagające trawienie. Miała też łagodzić bóle głowy i brzucha.  

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Dziś palczatkę cytrynową uprawia się w wielu zakątkach świata, nie tylko w Azji, ale również Afryce, na Karaibach czy w krajach basenu Morza Śródziemnego. Roślinę stosuje się bowiem nie tylko w kuchni, ale także w przemyśle perfumeryjnym, kosmetycznym i farmaceutycznym, znajdziemy ją m.in. w preparatach do odstraszania owadów oraz popularnym Amolu.

To aromatyczny dodatek do potraw, ale również bogate źródło składników odżywczych. Jej imponujące właściwości wynikają przede wszystkim z silnego stężenia olejków eterycznych, wśród których dominuje cytral. To związek wykazujący właściwości bakterio- i grzybobójcze (jest skuteczny m.in. w walce z trądzikiem), łagodzący problemy żołądkowe, bóle mięśniowe i bóle głowy, pomagający obniżać gorączkę, działający uspokajająco i poprawiający nastrój. Napary i nalewki z palczatki działają przeciwdepresyjnie, usprawniają procesy kojarzenia, zapamiętywania i postrzegania.

Trawa cytrynowa pobudza metabolizm i obniża poziom "złego" cholesterolu LDL. W jej składzie znajdziemy też antyoksydanty, które neutralizują szkodliwą aktywność wolnych rodników przyspieszających procesy starzenia organizmu oraz rozwój chorób układu krążenia czy nowotworów. Dostarcza sporo witaminy C i A oraz kwasu foliowego, szczególnie potrzebnego kobietom spodziewającym się dziecka, pomagającego zapobiegać wadom rozwojowym płodu.

Azjatycka roślina skrywa sporo cennych minerałów, zwłaszcza magnezu, cynku, potasu i żelaza.

W polskich sklepach dostępna jest zwykle suszona trawa cytrynowa, która jednak traci sporo smaku i aromatu. Dlatego warto poszukać świeżej rośliny – w lodówce można przechowywać ją nawet miesiąc, po wcześniejszym owinięciu folią spożywczą.

Przed dodaniem do potrawy, trawa cytrynowa wymaga odpowiedniego przygotowania. Aby wydobyć maksimum walorów kulinarnych, należy najpierw odciąć korzonki oraz usunąć zewnętrzne, twarde liście, a następnie rozgnieść lub posiekać białą część łodygi. W daniach duszonych można dodać ją w całości, usuwając przed podaniem, gdyż jest włóknista i trudna do spożycia.

Jak wykorzystać palczatkę w kuchni? Jest kluczowym składnikiem słynnych tajskich zup tom yum oraz tom kha, ale doda też smaku rodzimemu rosołowi. Jej cytrusowy smak idealnie komponuje się z imbirem, kolendrą i mlekiem kokosowym, nadając potrawom charakterystycznego aromatu.

Trawą cytrynową warto aromatyzować kompoty (np. truskawkowy czy rabarbarowy) i napoje, w tym herbatę, zarówno czarną, jak i zieloną. Znakomicie pasuje do gaszących pragnienie lemoniad lub smoothies.

Roślina doskonale pasuje do potraw z kurczakiem, wołowiną, wieprzowiną czy owocami morza. Wystarczy posiekać trawę i dodać ją do marynaty, aby mięso nabrało wyjątkowego smaku. Można również ugotować ją razem z ryżem, by wzbogacić smak mdłych ziarenek.

Posiekana trawa cytrynowa świetnie komponuje się z sałatkami z egzotycznych warzyw i owoców, warto ją także wykorzystać do przygotowania orzeźwiających sosów, np. na bazie limonki, imbiru i chili. Pasuje do deserów – sorbetów, lodów oraz kremów do ciast.