O tej polskiej zupie już nikt nie pamięta. W tym roku podam na Wielkanoc zamiast żurku
Zalewajka to nie tylko zupa, ale także symbol polskiej tradycji kulinarnej. Dziś mało kto pamięta tę zupę, a szkoda, bo wcale nie ustępuje smakiem żurkowi. Mało tego, zalewajka doskonale sprawdzi się na wielkanocnym stole.
Zalewajka to tradycyjna zupa, która odgrywała istotną rolę w polskiej kuchni ludowej, szczególnie w okolicach Łodzi. W XIX wieku jedzono ją na śniadanie, obiad czy kolację. W tamtych czasach kuchnia wiejska musiała być prosta, ale jednocześnie sycąca i tania. Zupa była więc doskonałym rozwiązaniem na wykorzystanie produktów łatwo dostępnych w polskich domach – ziemniaków, mąki żytniej, wędzonki i warzyw. Ponadto, jako zupa na zakwasie, zalewajka miała także swoje zdrowotne właściwości, zwłaszcza w okresie wiosennym, kiedy organizm potrzebował dodatkowego wsparcia po zimie.
Nazwa "zalewajka" odnosi się do sposobu przygotowywania tej zupy. W tradycyjnej wersji potrawy chodziło o zalanie ziemniaków i innych składników zakwasem. Początkowo zupa ta nie miała jeszcze takiej formy, jaką znamy dzisiaj – była to raczej dość swobodna potrawa, którą można było przygotować z dostępnych produktów. W miarę upływu lat i rozwoju tradycji kulinarnej zupa nabrała swojej dzisiejszej formy i stała się rozpoznawalną częścią kuchni łódzkiej, ale sama nazwa – "zalewajka" – pozostała.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Zapiekanka makaronowa z kurczakiem i szparagami z grilla
Zalewajka na Wielkanoc? Czemu nie!
Choć zalewajka może być uznawana za prostą, wcale nie musi być nudna. Na wielkanocnym stole zupa ta może zyskać bardziej elegancki charakter, jeśli wzbogacimy ją o takie dodatki jak suszone grzyby, biała kiełbasa, jajko na twardo czy kawałki wędzonych żeberek. Dzięki takim składnikom zalewajka nabierze głębszego smaku.
Zalewajka doskonale wpisuje się w ducha wielkanocnych świąt, ponieważ łączy w sobie smaki wędzonych mięs, jajek i ziemniaków – produktów, które w Polsce są nieodłącznym elementem Wielkanocy. Dlatego warto ją włączyć do wielkanocnego menu jako jedno z dań, które będą cieszyć oko i podniebienie.
Przepis na zalewajkę
Składniki:
- 500 g ziemniaków,
- 200 g wędzonej kiełbasy (lub boczku),
- 1 cebula,
- 2-3 ząbki czosnku,
- 1,5 l wody lub bulionu,
- 1 szklanka zakwasu na mące żytniej (można przygotować wcześniej lub kupić gotowy),
- 1 liść laurowy,
- 2-3 ziarna ziela angielskiego,
- sól, pieprz do smaku,
- opcjonalnie: 1-2 jajka na twardo (do podania),
- świeży koperek do posypania.
Sposób przygotowania:
- Wymieszaj 1 szklankę mąki żytniej z 1,5 szklanki wody, dodaj 1-2 ząbki czosnku oraz odrobinę soli. Przykryj i pozostaw na kilka dni w ciepłym miejscu, aż zakwas będzie gotowy do użycia.
- Ziemniaki obierz, pokrój w kostkę, a cebulę posiekaj. W dużym garnku rozgrzej odrobinę tłuszczu i podsmaż cebulę, aż stanie się szklista. Dodaj pokrojoną kiełbasę (lub boczek) i smaż przez chwilę, aż zacznie się rumienić.
- Dodaj ziemniaki, ziele angielskie, liść laurowy i zalej wodą lub bulionem. Gotuj przez około 20-25 minut, aż ziemniaki będą miękkie.
- Gdy ziemniaki będą miękkie, wlej zakwas do garnka, mieszając, aby zupa nabrała charakterystycznej kwaśnej konsystencji. Gotuj przez kolejne 5-10 minut, dopraw solą i pieprzem do smaku.
- Zupę można podać z pokrojonym jajkiem na twardo, świeżym koperkiem oraz kawałkami chleba. W niektórych wersjach do zupy dodaje się także łyżkę śmietany.
Jeśli chcesz, by zalewajka była bardziej kremowa i gęsta, możesz dodać zasmażkę. Wystarczy podsmażyć łyżkę mąki na maśle, aż stanie się złocista, a potem dodać ją do zupy. Zasmażka nie tylko zagęści zalewajkę, ale także nada jej intensywniejszy smak. Dodatkowo niewielka ilość miodu może zbalansować kwasowość zupy i nadać jej subtelną, słodkawą nutę, która w połączeniu z wędzonym mięsem będzie bardzo interesująca.
