Szampan nie tylko w sylwestra. Tak wybierzesz najlepszy trunek

Szampan to jedyne w swoim rodzaju wino musujące. Dla wielu jest synonimem elegancji i luksusu. Dla mnie szampan zawsze będzie przede wszystkim wspaniałym winem, które urzeka swoją finezją i charakterem. Prawo do tej nazwy mają tylko wina musujące powstałe we Francji, w regionie Szampanii. Ten ściśle określony obszar znajduje się niecałe 150 kilometrów na wschód od Paryża.

Na początek dwa słowa o tym, skąd się biorą w szampanie bąbelki. Naturalne, rzecz jasna! Najszlachetniejszym procesem ich powstawania jest tzw. wtórna fermentacja w butelce – czyli metoda zwana "tradycyjną" lub właśnie "szampańską". Do butelki z winem spokojnym dodajemy mieszankę wina, cukru i drożdży. W trakcie tego procesu drożdże "zjadając" cukier, produkują alkohol i bąbelki. Butelka jest szczelnie zamknięta, więc delikatne, subtelne bąble zostają w środku.

Etykieta znajdująca się na butelce szampana, mimo że nie zawsze oczywista i łatwa w odkodowaniu, jest swoistą skarbnicą wiedzy na temat tego trunku. Najważniejsze informacje wskazują po pierwsze na ilość cukru użytego do dosłodzenia szampana, który równoważy wysoką kwasowość wina (dosage), po drugie, na rodzaj szampana, rocznik oraz szczepy winogron użyte do wytworzenia trunku.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Wyjaśniając zawiłości związane ze stopniem wytrawności, warto skoncentrować się na tych najpopularniejszych, które najłatwiej znaleźć na naszym rynku.

"Wino najbardziej wytrawne, do którego nie dodaje się cukru, określane jest jako brut nature, brut zéro, non dosé lub brut sauvage. Najczęściej spotykany szampan w wersji brut to również wino wytrawne, jednak z delikatną domieszką cukru. Wino półsłodkie określane jest jako demi-sec, zaś na etykiecie słodkiego szampana można odnaleźć słowo doux" - tłumaczy Tomasz Potrzebowski, ekspert rynku wina w Henkell Freixenet Polska.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że mniej więcej do połowy XIX wieku szampan był winem wyłącznie słodkim! Jak widać, sporo się od tego czasu zmieniło.

"Kiedy przebrniemy już przez zawartość cukru w winie, kolejnym etapem wyboru szampana jest określenie szczepów winogron użytych do produkcji tego wyjątkowego trunku. W tym przypadku mamy do wyboru: blanc de blancs (biały z białych), czyli szampan wytwarzany w 100 proc. z winogron szczepu chardonnay, blanc de noirs (biały z czarnych), czyli trunek, który powstaje z ciemnych odmian winogron pinot noir i/lub pinot meunier. Wino zachowuje białą barwę, ponieważ do procesu maceracji nie użyto skórek winogron, w których ukryte są barwniki" - dodaje ekspert.

Jeśli szampan nie ma na etykiecie jednego z tych dwóch określeń, to przeważnie mamy do czynienia z połączeniem trzech najważniejszych odmian winogron uprawianych w tym regionie – chardonnay, pinot noir, pinot meunier. Tego rodzaju wino jest najczęściej wytwarzane przez winiarzy.

W szerokiej ofercie szampanów są też wina rosé (różowe). Powstają one przy użyciu dwóch metod: dodania czerwonego wina do wina bazowego lub pozostawienia na krótki czas skórek czerwonych winogron w soku (maceracja). W większości przypadków szampany rosé również są połączeniem wymienionych trzech szczepów, jednak z przewagą winogron czerwonych.

Na koniec pozostaje do ustalenia już tylko rocznik win. Oznaczenie vintage lub millésime z podanym rokiem wskazuje na szampana rocznikowego, czyli produkowanego jedynie w najlepszych zdaniem winiarza latach, tak by pokazać unikatowy charakter rocznika. Gdy na etykiecie nie można odnaleźć konkretnego rocznika, mamy do czynienia z szampanem non – vintege (NV), czyli winem nierocznikowym. To najpowszechniej wytwarzany rodzaj trunku. W tym konkretnym przypadku celem dla producenta jest zachowanie w każdym roku tej samej jakości i smaku. Miesza on zatem wina bazowe z różnych lat. Są to najczęściej spotykane wina – ponad 80 proc. produkcji wszystkich szampanów.

Szampana przed podaniem koniecznie trzeba schłodzić, gdyż swoje walory najlepiej ukazuje w temperaturze od 5 do 8 stopni Celsjusza.

W momencie otwierania szampana trzeba również zachować czujność. Ciśnienie panujące wewnątrz butelki wynosi około sześciu atmosfer, czyli prawie trzy razy tyle, ile w oponie samochodu osobowego. Dlatego w tracie otwierania wina, należy jedną ręką stale obejmować korek, a drugą ręką – trzymając butelkę u jej podstawy – obracać do momentu, aż korek sam wyjdzie z butelki.