Widziałeś taki chleb w sklepie? Śmiało wrzuć go do koszyka
Na półkach sklepowych, w piekarniach, na targach coraz częściej pojawiają się wypieki, których bazą nie jest powszechnie nam znana pszenica zwyczajna. Coraz chętniej skłaniamy się ku pieczywu bogatemu w błonnik, składniki odżywcze, zastępując białe wypieki tymi pełnoziarnistymi. Trudniej robi się wtedy, kiedy przed oczami mamy pieczywo bazujące na samopszy, płaskurce czy choćby nawet orkiszu. Czym są te zboża i czy warto uwzględnić je w swojej diecie?
24.05.2024 10:29
Chleb z prastarych zbóż, takich jak płaskurka, orkisz i samopsza, to nie tylko kulinarny powrót do korzeni, ale również wybór zdrowotny. Te starodawne odmiany pszenicy, uprawiane już tysiące lat temu, dziś zyskują na popularności dzięki swoim wyjątkowym właściwościom odżywczym i zdrowotnym.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Płaskurka, samopsza, orkisz a pszenica zwyczajna. Czym są zboża pradawne?
Samopsza, płaskurka, orkisz należą do tego samego rodzaju tj. Triticum, z którego pochodzi pszenica zwyczajna. Co jednak różni je od pszenicy, to fakt, że należą do zbóż pradawnych. Zboża pradawne to rośliny uprawiane przez stulecia w taki sam sposób i które pozostały niezmienione do czasów obecnych. Współczesna pszenica zwyczajna nie należy do tej grupy, ponieważ była krzyżowana w celu uzyskania odmian o wyższym plonowaniu, odporności na czynniki zewnętrzne oraz lepszej przydatności do przetwórstwa.
"W przeciwieństwie do pszenicy zwyczajnej pradawne ziarna pszenicy, zanim zostaną zmielone na mąkę lub przetworzone na inne produkty, muszą zostać pozbawione łusek. Niestety ziarna z łuskami mają wyższe koszty przetwarzania, dlatego też w czasach nowożytnych pszenica bezłuskowa prześcignęła uprawę orkiszu, płaskurki i samopszy - czytamy w opracowniu Katarzyny Ostrowskiej z Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Olsztynie opublikowanym w serwisie gov.pl.
Ze względu na to, że pradawne zboża posiadają łuski otaczające ziarno, wykazują większą odporność na warunki klimatyczne oraz choroby, a także nie wymagają stosowania nawozów ani środków ochrony roślin w przeciwieństwie do przemysłowo uprawianej pszenicy.
Chleb z płaskurki, orkiszu, samopszy - czy jest zdrowy?
Chleb z płaskurki jest bogaty w białko, wapń, fosfor, witaminy B1, PP, E oraz beta-glukany. Beta-glukany znane są z obniżania poziomu cholesterolu i ochrony przed cukrzycą typu 2. Płaskurka zawiera również luteinę, która chroni oczy przed szkodliwym wpływem światła niebieskiego i wspomaga układ krążenia.
Chleb orkiszowy wyróżnia się wysoką zawartością błonnika, selenu, kwasu foliowego i fitosteroli. Fitosterole pomagają w regulacji poziomu cholesterolu, co przekłada się na lepszą ochronę przed chorobami serca. Orkisz jest również źródłem witamin A, D i E, które są niezbędne dla zdrowia skóry i wzroku.
Samopsza była jedną z pierwszych uprawianych i udomowionych roślin. Jej ziarna mają wyższą zawartość białka w porównaniu do dzisiejszej pszenicy. Pieczywo z samopszy zawiera wysoką zawartość błonnika, witaminy z grupy B, a także magnez, fosfor i żelazo. Jest odpowiedni dla diabetyków i osób z wysokim cholesterolem.
Źródło: gov.pl/web/wijhars-olsztyn/prastare-zboza-czyli-samopsza-plaskurka-orkisz
