Nudne kanapki zamieni w kulinarną ucztę. Zrobisz z trzech pomidorów

Salsa, czyli zimny sos z rozdrobnionych warzyw lub owoców, to klasyka kuchni południowej i środkowej Ameryki, dziś ciesząca się uznaniem na całym świecie. Występuje w rozmaitych wersjach, o czym możemy przekonać się, przeglądając ranking przygotowany przez znany przewodnik kulinarny "Taste Atlas".

Na liście znalazło się wiele pysznych sals, w czołówce pojawiły się oczywiście sosy z ojczyzny tego przysmaku, czyli Meksyku. Trzecie miejsce zajęła salsa macha przyrządzana zazwyczaj z podsmażonych papryczek chili, orzeszków ziemnych, czosnku i nasion sezamu. Na drugiej pozycji uplasowała się pikantno-słodka salsa zwana chiltomate, której głównymi składnikami są podpieczone wcześniej pomidory, cebula i papryczki habanero, mieszane pod koniec z posiekaną kolendrą.

Bezkonkurencyjny okazał się jednak pochodzący z Chile sos, którego receptura narodziła się prawdopodobnie w okresie wojny o niepodległość tego kraju, toczonej na początku XIX wieku. Chancho en piedra jako pierwsi mieli przyrządzić partyzanci z oddziałów jednego z chilijskich bohaterów narodowych – Manuela Rodrígueza.

Mimo egzotycznego pochodzenia salsa jest łatwa do przygotowania. Na pewno warto podjąć się tego wyzwania, gdyż sos znakomicie wzbogaca smak kanapek, szaszłyków, hamburgerów czy pieczonych dań mięsnych i rybnych. Jak go zrobić?

Jak w przypadku każdej salsy, kluczem do sukcesu są dobrej jakości składniki. W chancho en piedra to przede wszystkim pomidory, które powinny być jak najbardziej dojrzałe. W sezonie zimowym ich znalezienie nie jest łatwym zadaniem, ale warto poszukać smacznych pomidorów w warzywniakach czy delikatesach.

To produkt o dużych walorach kulinarnych, ale również odżywczych. Już jeden dorodny pomidor potrafi pokryć blisko połowę naszego dziennego zapotrzebowania na witaminę C, która nie tylko wzmacnia odporność organizmu, chroniąc go przed infekcjami, ale również powstrzymuje procesy starzenia, poprawia pracę układu krążenia i działa przeciwnowotworowo. Równie silnym przeciwutleniaczem jest inny ważny składnik soczystych owoców – witamina E, neutralizująca szkodliwe działanie wolnych rodników, pomagająca uporać się z długotrwałymi stanami zapalnymi, a nawet opóźniająca rozwój choroby Alzhaimera.

Pomidor stanowi także bogate źródło witaminy A, witamin z grupy B oraz licznych minerałów, zwłaszcza potasu – pierwiastka służącego utrzymaniu ciśnienia krwi na właściwym poziomie, a także mającego kluczowe znaczenie dla regulacji gospodarki wodnej organizmu (wspólnie z chlorem i sodem, tworzy elektrolity w zasadniczy sposób wpływające na bilans płynów ustrojowych).

Czerwony kolor owocu to zasługa jednego z jego najbardziej wartościowych składników, czyli likopenu. Pomidory są najbogatszym naturalnym źródłem tego karotenoidu, przyczyniającego się do ograniczenia ryzyka zachorowania na różne nowotwory (szczególnie prostaty, żołądka, płuc i szyjki macicy). Związek posiada też zdolność przeciwdziałania agregacji płytek krwi i tworzeniu skrzepów, zapobiegając rozwojowi miażdżycy i schorzeń sercowo-naczyniowych (udaru mózgu, ostrego zawału mięśnia sercowego czy choroby wieńcowej). Badania dowodzą, iż likopen obniża niebezpieczeństwo wystąpienia osteoporozy u kobiet w wieku menopauzalnym.

Do przygotowania chancho en piedra potrzebujemy trzech dojrzałych pomidorów, które należy sparzyć, obrać ze skórki i pozbawić gniazd nasiennych. W kamiennym moździerzu (nie należy go zastępować blenderem, ponieważ mechaniczne rozdrabnianie składników uniemożliwi uzyskanie pożądanej konsystencji salsy) rozcieramy posiekany czosnek (2 ząbki), pozbawione nasion i posiekane zielone papryczki chili (2), gruboziarnistą sól oraz czarny pieprz (po szczypcie). Chilijczycy dodają czasem także posiekaną cebulę, ale nie jest to składnik obowiązkowy.

Do uzyskanej masy dodajemy pokrojone pomidory i sos dalej ucieramy, aż do uzyskania pożądanej konsystencji – powinna być dość gładka. Na koniec dolewamy odrobinę oleju roślinnego (np. słonecznikowego, oliwa z oliwek uchodzi za zbyt intensywną w smaku). W razie potrzeby salsę doprawiamy jeszcze solą i pieprzem, można też dodać trochę drobno posiekanej natki pietruszki.

Chancho en piedra podajemy od razu po przygotowaniu.