Postaw na staropolski gąszcz. Będzie idealny do smażonej ryby czy pasztetu

Gęsty sos, znany jako gąszcz, to dodatek, który wzbogaci smak smażonej ryby, pasztetu czy kanapki z żółtym serem lub kozim twarożkiem. Dobrze komponuje się również z ryżem i warzywami gotowanymi na parze. To uniwersalny przepis, który nie tylko zachwyca smakiem, ale również prostotą przygotowania.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Cudze chwalicie a swego nie znacie - chce się powiedzieć przy tym przepisie. W wielu restauracjach znaleźć można obco brzmiące chutneye, kolejne osoby chwalą się, że przygotowują je w domu. Tymczasem w polskiej kuchni podobne sosy znane są już od lat.

Chutney, czyli gęsty sos z owoców i warzyw, jest uznawany za brytyjski specjał, choć Hindusi twierdzą, że pochodzi z Półwyspu Indyjskiego i został odkryty przez brytyjskich kolonizatorów. Tymczasem podobne przysmaki, nazywane gąszczami, były znane nad Wisłą już wieki temu. Stanisław Czerniecki, autor pierwszej polskiej książki kucharskiej, opisał przepis na gęsty sos z rodzynków, cebuli, pietruszki, marchwi, jabłek, chleba i pasternaku. Sos gotowano długo na wolnym ogniu, przepuszczano przez sito i podawano do tłustych mięs i ryb.

Staropolski gąszcz jest wszechstronny i może być przygotowany z niemal dowolnych owoców i warzyw. Najważniejsze, by sos gotować długo na wolnym ogniu, aż uzyska pożądaną konsystencję. Gąszcz różni się od indyjskiego chutney nie tylko składnikami, ale i techniką przygotowania.

Składniki opierają się na tym, co w polskich domach znaleźć można jesienią. Mamy więc jabłka oraz suszone owoce śliwki i żurawinę. Jest słodko-kwaśno i przede wszystkim bardzo smacznie.

Składniki:

• 1 kg kwaśnych jabłek,
• 150 ml octu jabłkowego,
• 200 g cukru trzcinowego,
• 1 czerwona cebula,
• 1 łyżeczka cynamonu,
• kilka goździków,
• świeżo starty imbir,
• sok z cytryny.

Sposób przygotowania:

1. Jabłka obierz, pokrój w kostkę i skrop sokiem z cytryny, aby nie ściemniały.
2. Przygotuj syrop z octu jabłkowego i cukru, gotując go przez około 15 minut.
3. Dodaj do syropu pokrojone jabłka i gotuj przez kolejne 30 minut.
4. Cebulę posiekaj i dodaj do gotującej się masy wraz z pozostałymi przyprawami.
5. Gotuj jeszcze około 20 minut, aż gąszcz zgęstnieje.
6. Gorący gąszcz przełóż do wysterylizowanych słoików, zakręć i odstaw do góry dnem, aby ostygły.

Składniki:

• 200 g suszonych śliwek,
• 200 g suszonej żurawiny,
• 1 czerwona cebula,
• 50 ml octu winnego,
• 50 ml octu balsamicznego,
• 100 g cukru trzcinowego,
• 1 łyżeczka cynamonu,
• 1/2 łyżeczki ziela angielskiego,
• szczypta chili,
• świeżo starty imbir,
• woda.

Sposób przygotowania:

1. Śliwki i żurawinę zalej wodą i odstaw na 1-2 godziny, aby zmiękły.
2. Cebulę posiekaj i zeszklij na tłuszczu.
3. Odcedzone owoce dodaj do zeszklonej cebuli.
4. Wlej octy, dodaj cukier i przyprawy.
5. Gotuj przez około godzinę, aż masa zgęstnieje.
6. Gorący gąszcz przełóż do wysterylizowanych słoików i pasteryzuj.