Prababcia gotowała ją prawie codziennie. Najprostsza polska zupa

Zalewajka to znana w polskiej kuchni ludowej zupa wywodząca się z Łodzi i Radomska. W XIX wieku podstawowym składnikiem diety tych regionów były ziemniaki i zbiory leśne, a obok żurów, barszczy i polewek zalewajka stanowiła główną potrawę spożywaną na śniadanie, obiad, a także kolację. Powodem tak częstego spożycia zalewajki była prostota wykonania potrawy, a także fakt, iż była przygotowywana z najbardziej powszechnych składników tj. ziemniaków i zakwasu. Z czasem przepis ewoluował i do zupy trafiły kolejne składniki, a zalewajka stała się treściwą i sycącą zupą na bogato.

Zalewajka to tradycyjna zupa wiejska. Podstawę dania stanowią pokrojone w kostkę i ugotowane ziemniaki, zalane przygotowanym osobno czystym żurem z zakwasu chlebowego (stąd nazwa). Ziemniaki gotuje się z przyprawami, a po ugotowaniu nie odlewa się z nich wody. Następnym krokiem jest dodanie pozostałych składników — te różnią się w zależności od regionu.

Radomszczańska zalewajka (woj. łódzkie), wpisana na listę produktów tradycyjnych 21 grudnia 2009 r., w najbogatszej wersji składa się ze słoniny, cebuli, czosnku, śmietany, liści laurowych, ziela angielskiego, soli i pieprzu oraz grzybów (najlepiej gąski zielonki, tzw. zieleniatki). W zalewajce z regionów województwa świętokrzyskiego znajdziemy dodatkowo boczek lub kiełbasę. Pamiętajmy jednak, że mięsne dodatki nie lądowały w zupie na co dzień. W wiejskich domach kiełbasa i słonina gościły na stole raczej z okazji świąt i ważnych uroczystości rodzinnych.

Składniki:

• 500 g ziemniaków,
• 1 litr wody,
• 500 ml zakwasu żytniego,
• 4 suszone grzyby,
• 2 cebule,
• 4 łyżki śmietany 18 proc.,
• 3 ząbki czosnku,
• kilka listków laurowych,
• kilka kulek ziela angielskiego,
• 1 łyżka majeranku,
• sól, pieprz,
• olej do smażenia.

Przygotowanie: 

1. Grzyby zalej ciepłą wodą i odstaw je na godzinę, by namokły.
2. Ziemniaki obierz i pokrój w kostkę.
3. Pokrojoną słoninę smaż, aż zrobią się skwarki. Po tym dodaj do nich posiekaną cebulę.
4. Następnie dodaj liście laurowe, ziele angielskie oraz sól i pieprz do smaku, a całość zalej wodą.
5. Dorzuć jeszcze ziemniaki i namoczone grzyby. Doprowadź zupę do wrzenia, a następnie gotuj pod przykryciem 20 minut.
6. Zakwas połącz ze śmietaną, przeciśniętymi przez praskę ząbkami czosnku i majerankiem. Wymieszaj dokładnie i dodaj do zupy, kiedy ziemniaki będą już ugotowane.
7. Po tym zmniejsz moc palnika i poczekaj, aż zalewajka zacznie się gotować.
8. Kiedy zupa zagotuje się, możesz zdjąć ją z palnika.