Babcia gotuje przez całą zimę. Wystarczy kilka łyżek i można zakręcić kaloryfer

Bazą zupy jest oczywiście fasola, która pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie uprawiano ją już ponad 7 tysięcy lat temu. Do Europy dotarła w połowie XVI wieku, jednak przez długi czas była traktowana przede wszystkim jako… roślina ozdobna – we Francji i Anglii stanowiła atrakcję ogrodów botanicznych, głównie ze względu na piękne kwiaty. Nie inaczej było w Polsce. Początkowo fasola uatrakcyjniała ogródki, zwłaszcza przyklasztorne. Dopiero w XVII wieku zaczęto cenić kulinarne walory jej nasion.

Dziś trudno sobie wyobrazić bez tych strączków polską kuchnię, są przecież choćby bazą bardzo popularnej zupy, chętnie jadanej przez naszych przodków, o czym świadczy lista produktów tradycyjnych ministerstwa rolnictwa. Znajdziemy na niej choćby zupę fasolową po kujawsku. Była to zwykle potrawa bezmięsna, zawdzięczająca zawiesistość dużej ilości rozgotowanej fasoli, zwanej na Kujawach szablokiem. Danie doprawiano octem i cukrem, często wzbogacano też zasmażką.

Jednak w wielu innych regionach zupę fasolową gotowano na mięsie, dodawano także boczek lub skwarki. Nie mogło w niej brakować ziemniaków, niekiedy zastępowanych makaronem czy zacierkami.

Jak przygotować idealną fasolówkę?

Przyrządzając tę zupę musimy przede wszystkim zatroszczyć się o odpowiednią fasolę. Świetnym rozwiązaniem jest rodzimy Piękny Jaś o lekko słodkawym smaku i cienkiej skórce.

Duże, mocno spłaszczone białe nasiona o kształcie przypominającym nerkę charakteryzują się znacznie większą niż w przypadku innych odmian fasoli zawartością magnezu. Są także bogatym źródłem żelaza, potasu, fosforu, wapnia czy cynku. Dostarczają solidnej dawki witamin, zwłaszcza B1 (odpowiada za właściwą pracę mięśni i systemu nerwowego) i B3 (składnik wielu enzymów uczestniczących w przemianach cukrów i tłuszczów).

Piękny Jaś to skarbnica łatwo przyswajalnego białka, które zmniejsza wydzielanie soków żołądkowych i wykazuje działanie zasadotwórcze, pomagając utrzymać równowagę gospodarki kwasowo-zasadowej. Aminokwasy zawarte w ziarnach fasoli nie wpływają tak niekorzystnie na utratę wapnia, jak ten sam składnik w innych roślinach, co ma duże znaczenie w profilaktyce osteoporozy.

Węglowodany zawarte w Pięknym Jasiu to głównie lekkostrawna skrobia oraz rozpuszczalne frakcje błonnika pokarmowego, który wspomaga walkę z wysokim poziomem "złego" cholesterolu LDL, zapobiegając m.in. rozwojowi chorób układu krążenia.

Do przygotowania tradycyjnej fasolówki potrzebujemy około 200 g fasoli Piękny Jaś, którą opłukujemy, a następnie zalewamy zimną wodą i odstawiamy na kilka godzin. Następnie zalewamy ją świeżą wodą, dodajemy olej (łyżkę) i szczyptę soli, zagotowujemy, po czym gotujemy na średnim ogniu przez pół godziny. W tym czasie, w osobnym naczyniu gotujemy żeberka wieprzowe, aż do miękkości. Później mięsny wywar wlewamy do zupy, zaś mięso obieramy z kości i odkładamy na talerz.

Na patelni podsmażamy pokrojony w kostkę boczek (100 g), dodajemy do zupy, zaś na wytopionym tłuszczu szklimy cebulę, również pokrojoną w drobną kostkę. Dodajemy do fasolówki. Następnie na tym samym tłuszczu przygotowujemy zasmażkę z mąki (2 płaskie łyżki).

Do zupy dorzucamy mięso z żeberek oraz pokrojone w kostkę ziemniaki (2-3), marchewkę, pietruszkę, kawałek pora i selera, posiekany czosnek (2 ząbki), liść laurowy, ziele angielskie (4-5 ziarenek). Gotujemy na małym ogniu, aż warzywa będą miękkie (około 15-20 minut). Pod koniec dodajemy zasmażkę i zagotowujemy zupę jeszcze przez 1-2 minuty. Doprawiamy solą, pieprzem oraz suszonym majerankiem.

Jak już wspomnieliśmy, zupa fasolowa dobrze znosi rozmaite modyfikacje smaku. Można ją przyrządzić np. z konserwowej fasoli, która nie wymaga długiego gotowania. Potrawę warto wówczas wzbogacić przecierem pomidorowym lub pomidorami z puszki, a jeśli chcemy spróbować amerykańskiej wersji dania, dodajmy także drobno posiekane i podprażone orzeszki ziemne.

Zamiast ziemniaków można użyć też makaronu (dodaje się go po ugotowaniu zupy). Ciekawie smakuje fasolówka w wersji wegetariańskiej – rezygnujemy wówczas z mięsa, a dodajemy więcej ziemniaków i warzyw korzeniowych, zwłaszcza pietruszki i selera. Marta Dymek radzi, by używać też innych przypraw, np. papryki wędzonej, mielonego kuminu i kolendry, suszonego oregano i tymianku. Niekiedy dodaje się też wędzone śliwki.