Falafel i hummus to nie wszystko. Prawdziwy raj dla smakoszy

Izrael przyciąga turystów spektakularnymi zabytkami, pięknymi plażami oraz… znakomitą kuchnią, która jest smakowitą mieszanką tradycji żydowskich i arabskich. Czego warto spróbować podczas pobytu w Jerozolimie albo Tel Awiwie?

Egzotyczna nazwa przysmaku wywodzi się z języka arabskiego (oznacza "wielki bałagan"), gdyż jego korzeni należy szukać w północnej Afryce lub na Bliskim Wschodzie. Dziś szakszukę kojarzymy głównie z Izraelem, gdzie potrawa jest serwowana niemal w każdym lokalu. Szczególną popularność zaczęła zdobywać w latach 90., między innymi za sprawą potomka uchodźców z Trypolisu, Bino Gabso, który stworzył słynną restaurację "Dr Shakshuka" w Jaffie. Prostą potrawę, często jadaną na śniadanie, przyrządza się z pomidorów, papryki i czosnku, doprawionych kuminem i podsmażonych, pod koniec z wbitymi jajkami.

Kolejny specjał pochodzący z kuchni bliskowschodniej, zaadaptowany przez Izraelczyków, którzy dziś uznają go za swoje tradycyjne danie. Bez wątpienia smażone kulki z ciecierzycy lub bobu, doprawione aromatycznymi przyprawami, w Tel Awiwie czy Jerozolimie smakują wybornie. Serwuje się je zwykle w picie, z warzywami oraz sosem, często na bazie sezamowej pasty tahini.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Potrawa, którą możemy zjeść także w polskich restauracjach (w naszym kraju zazwyczaj bywa nazywana szoarmą), ale nigdzie na smakuje tak dobrze jak w Izraelu. Jej podstawę stanowią skrawki mięsa, zwykle kurczaka, baraniny lub jagnięciny, okrawane długim nożem z obracającego się, pionowego rożna. Podaje się je najczęściej z chlebkiem pita oraz rozmaitymi sosami, np. na bazie jogurtu. Tajemnicą smaku szawarmy jest nie tylko dobrej jakości mięso, ale również jego wcześniejsze zamarynowanie i doprawienie.

Arabowie nazywają ją "arabską", zaś Żydzi "izraelską", jednak najczęściej stosuje się określenie sałatka jerozolimska. Jej przygotowanie jest bardzo proste – wystarczy pokroić pomidory, ogórki, cebulę i czosnek, zmieszać, doprawić posiekaną miętą oraz natką pietruszki, na koniec skrapiając dressingiem z oleju sezamowego i soku z cytryny. Sałatkę często posypuje się pestkami granatu.

Pasta, którą w Izraelu serwują zarówno skromne bary, jak i luksusowe restauracje. Świetnie smakuje z chlebkiem pita, ale również jako dodatek do grillowanego mięsa czy warzyw. Bazę baba ghanoush stanowi miąższ upieczonego wcześniej bakłażana wymieszany z pastą tahini (przygotowuje się ją z prażonych ziaren sezamu), a także różnymi aromatycznymi dodatkami, m.in. czosnkiem, sokiem z cytryny, posiekaną natką pietruszki i kminem rzymskim.

Współczesna kuchnia izraelska czerpie z dawnych tradycji żydowskich, czego przykładem jest czulent, potrawa spożywana niegdyś tyko w szabat. Danie świetnie znosi długą obróbkę termiczną, dlatego przyrządza się ją w piątek po południu i pozostawia w piekarniku na całą noc. To rodzaj gulaszu z mięsa (zazwyczaj wołowiny), fasoli, cebuli i kaszy jęczmiennej lub jaglanej, niekiedy z dodatkiem jajka na twardo.

Pyszny deser znany też w kuchni tureckiej, greckiej, perskiej czy bałkańskiej, niezwykle popularny również w Izraelu. Klasyczną baklawę przygotowuje się z listkowego ciasta filo, które przekłada się warstwami pokrojonych orzechów (włoskich lub migdałów) z cukrem lub miodem. Całość zapieka się, a potem kroi w romby, trójkąty, kwadraty i inne kształty, następnie polewając lukrem lub syropem z wody, cukru i soku cytrynowego. Wierzch posypuje się drobno tłuczonymi, niesolonymi orzeszkami pistacjowymi.

Słodka, brązowa pasta przyrządzana z owoców i orzechów, tradycyjnie podawana w czasie wieczerzy sederowej (pierwszy wieczór święta Paschy obchodzonego na pamiątkę wyzwolenia Izraelitów z niewoli egipskiej). W tradycji aszkenazyjskiej charoset przyrządza się z tartych jabłek, orzechów włoskich i słodkiego wina, czasem z dodatkiem miodu i podaje na surowo. W tradycji sefardyjskiej potrawę zazwyczaj gotuje się. W deserze pojawiają się też owoce charakterystyczne dla Bliskiego Wschodu, jak figi, daktyle czy kasztany jadalne.