Kaszubi nie smażą jajecznicy z boczkiem i szczypiorkiem. Stawiają na zupełnie inny dodatek

Nazwa bretling w innych regionach Polski brzmi tajemniczo, natomiast Kaszubi od pokoleń nazywają tak małą rybkę, znaną lepiej jako szprot bałtycki, który przez wieki był jednym z najpopularniejszych produktów wykorzystywanych w tradycyjnej kuchni mieszkańców nadmorskich osad.

Szproty, ze względu na niewielkie rozmiary, nie cieszyły się specjalnym zainteresowaniem kupców, dlatego zazwyczaj lądowały na rybackich stołach. Były smażone albo konserwowane przez zasolenie, wędzenie czy marynowanie. Beczki ze szprotami przechowywano niemal w każdej kaszubskiej spiżarni, stanowiły podstawową rezerwą pokarmową na trudny zimowy czas.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Nic dziwnego, że bretlingi wykorzystywano w tutejszej kuchni na wiele sposobów. Chętnie dodawano je choćby do jajecznicy, zwanej przez Kaszubów prażnicą. Danie było nie tylko smaczne i pożywne, ale również bardzo proste do wykonania – oprócz jajek i rybek (zazwyczaj wędzonych lub marynowanych) potrzeba było tylko masła, cebuli i świeżego koperku. Z takich składników powstawała pyszna potrawa, o czym warto przekonać się samemu. I wcale nie trzeba wyjeżdżać na Kaszuby.

Prażnica na bretlingach jest daniem zapewniającym solidną dawkę cennych składników odżywczych.  

Walory jajek nie podlegają dyskusji. To jeden z najdoskonalszych produktów naturalnych, niezwykle bogate źródło białka, witamin (A, B2, B6, B12, D, E, K), składników mineralnych (żelaza, fosforu, wapnia, potasu) oraz wielu innych cennych substancji, choćby lipidów, które – jak wykazały badania naukowe – skutecznie chronią organizm przez nowotworami.

Spożywanie jajek zmniejsza ryzyko chorób układu krążenia, zaburzeń narządu wzroku czy schorzeń neurodegeneracyjnych (w tym choroby Alzheimera). Obniża stężenie "złego" cholesterolu LDL, pobudza wzrost komórek, wspomaga rozwój układu nerwowego oraz zmagania z groźnymi bakteriami czy wirusami.

W naszym jadłospisie nie powinno zabraknąć również tłustych ryb morskich, takich jak szprot – skarbnica pełnowartościowego białka, które wzmacnia odporność oraz poprawia jakość składu krwi, jest potrzebne do wzrostu i rozwoju organizmu, a także naprawy zużytych tkanek.

Tłuszcz w szprocie to przede wszystkim nienasycone kwasy tłuszczowe z grupy omega-3, znacząco obniżające ryzyko schorzeń układu krążenia (w tym choroby niedokrwiennej serca, choroby wieńcowej, udaru), zmniejszające stany zapalne (pomagają chronić przed reumatoidalnym zapaleniem stawów czy migrenowym bólem głowy) oraz zapobiegające nowotworom (jelita grubego, prostaty, piersi). Nienasycone kwasy tłuszczowe pozytywnie wpływają na układ nerwowy i działają antydepresyjnie.

Szprot dostarcza też sporo witamin, zwłaszcza D3, która pełni bardzo ważną rolę w procesach związanych ze wzrostem i mineralizacją kości, zwiększa wchłanianie wapnia oraz reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową. Jej niedobór zwiększa ryzyko rozwoju osteoporozy, stwardnienie rozsianego czy zaburzeń pracy serca.

Do przygotowania kaszubskiej jajecznicy potrzebujemy wędzonych lub marynowanych szprotów, których zazwyczaj używa się w całości, choć w razie potrzeby możemy pozbawić je skóry, głowy, ogona czy kręgosłupa, pozostawiając samo mięso.

Średnią cebulę kroimy w drobną kostkę, po czym podsmażamy na maśle, aż do zezłocenia. Następnie dodajemy szproty i smażymy przez kilka minut, mieszając od czasu do czasu. W międzyczasie roztrzepujemy w miseczce jajka (5-6). Wylewamy je na patelnię z cebulą i rybami. Delikatnie mieszamy, aby jajka równomiernie się ścięły, ale jednocześnie zachowały kremową konsystencję. Pod koniec doprawiamy jajecznicę solą i pieprzem, posypujemy posiekanym koperkiem.

Prażnicę serwujemy ze świeżym pieczywem, najlepiej chlebem żytnim. Możemy podać również kilka plasterków ogórka kiszonego lub sałatki ze świeżych warzyw, aby danie zyskało odrobinę chrupkości i kwasowości.

To podstawowa wersja prażnicy na bretlingach. Jeśli jednak lubimy eksperymenty, podczas smażenia możemy dodać do niej pokrojoną w drobną kostkę paprykę, odrobinę chili, posiekany czosnek albo łyżkę kwaśnej śmietany (jajecznica stanie się wówczas bardziej kremowa).