Wyeliminuj ze swojej diety. Tak wyciszysz na długo uciążliwe objawy zespołu jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego (z ang. Irritable bowel syndrome – IBS) to przewlekła choroba układu pokarmowego, na którą może chorować obecnie 11 proc. populacji. Diagnozowana jest na całym świecie, lecz zdecydowana większość przypadków dotyka ludzi zamieszkujących kraje rozwinięte. Diagnozę IBS zwykle stawia się u osób w trzeciej i czwartej dekadzie życia. Nawet dwukrotnie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.

Do tej pory nie udało się ustalić przyczyny wystąpienia choroby. Uważa się, że wpływ na jej rozwój mają czynniki genetyczne, dietetyczne, neurologiczne czy psychologiczne. Duże znaczenie przypisuje się też nieprawidłowościom w osi jelito-mózg i zaburzeniom mikrobioty jelitowej.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Osoby chorujące na zespół jelita drażliwego często skarżą się na:

● wzdęcia,

● skurcze jelit,

● śluz w stolcu,

● biegunki lub zaparcia,

● zgagę,

● nudności,

● wymioty,

● uczucie pełności w żołądku,

● zmiany w konsystencji stolca,

● kłucie w dolnej części brzucha,

● powiększenie obwodu brzucha,

● uczucie niepełnego wypróżnienia,

● zmiany w rytmie wypróżniania się,

● bóle brzucha pojawiające się przy wypróżnianiu,

● konieczność wypróżnienia się w sytuacjach stresowych.

Objawy zespołu jelita drażliwego (IBS) mogą obejmować nie tylko dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Częste są też symptomy pozajelitowe, co może utrudniać i opóźniać diagnozę. Oto co jeszcze powinno zwiększyć naszą czujność:

● zawroty głowy,

● zaburzenia lękowe,

● przewlekłe zmęczenie,

● migrenowe bóle głowy,

● nieregularne miesiączki,

● problemy z zasypianiem,

● problemy z oddawaniu moczu,

● zaburzenia funkcji seksualnych,

● bóle lędźwiowego odcinka kręgosłupa,

● objawy depresyjne lub zdiagnozowana depresja.

Jak widzimy, IBS może manifestować się na wiele sposobów. Część objawów zaskakuje pacjentów i nie jest kojarzona z problemami z układem pokarmowym. Co ważne, powyższe symptomy nie muszą występować jednocześnie. U niektórych osób mogą pojawić się tylko niektóre z nich. Niestety ze względu na złożoność dokuczliwych objawów chorzy często muszą przebyć długą drogę, zanim zostanie im postawiona odpowiednia diagnoza.

Jeśli od dłuższego czasu zmagasz się z opisanymi objawami, niezwłocznie zwróć się do lekarza. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu zleci odpowiednie badania oraz w razie potrzeby przepisze niezbędne leki.

Zespół jelita drażliwego wymaga również odpowiedniego wsparcia żywieniowego. W związku z tym tak ważna jest konsultacja z dietetykiem specjalizującym się w dietoterapii schorzeń układu pokarmowego. Wspólnie z nim opracujesz indywidualny plan żywieniowy dopasowany do twoich potrzeb i objawów.

Pamiętaj, że mimo ogólnych wytycznych dotyczących zalecanych i przeciwwskazanych produktów, reakcja na poszczególne pokarmy u każdego może być inna. To, co u jednej osoby wywołuje nasilenie objawów, u innej może nie wykazywać żadnych negatywnych efektów.

Warto też wspomnieć, że IBS w wielu przypadkach znacznie pogarsza jakość życia, co ma duży wpływ na samopoczucie. Wobec tego warto wtedy rozważyć konsultację z psychodietetykiem lub psychologiem.

Podstawą wsparcia leczenia zespołu jelita drażliwego jest zmiana dotychczasowej diety. Ponieważ w dużym stopniu za tę chorobę odpowiadają zaburzenia w mikrobiocie jelitowej, odpowiednio dobrany sposób żywienia ma za zadanie ją odbudować.

Dla wielu osób pomocna okazuje się dieta low FODMAP, czyli taka, która wyklucza lub ogranicza produkty zawierające łatwo fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole. To węglowodany, które są słabo wchłaniane w jelitach, dlatego podczas ich trawienia dochodzi do fermentacji objawiającej się m.in. uciążliwymi wzdęciami. FODMAP znajdują się m.in. w niektórych warzywach i owocach, np. cebuli, czosnku, jabłkach, nabiale czy produktach pszennych i żytnich. Ten model diety może być stosowany jedynie przez okres 6-8 tygodni. Po tym czasie wprowadza się stopniowo wcześniej eliminowane produkty.

Kolejną metodą leczenia jest probiotykoterapia. O tym, jaki probiotyk należy zastosować, powinien zadecydować lekarz prowadzący. W wielu przypadkach sprawdzi się też zwiększenie w diecie ilości błonnika rozpuszczalnego, podawanie preparatów z kwasem masłowym lub leków rozkurczowych.

IBS uznano za schorzenie, którego nie da się do końca wyleczyć. Jednakże stosowanie zbilansowanej diety, wdrożenie zdrowych nawyków i wspomaganie się odpowiednio dobraną suplementacją może wyciszyć uciążliwe objawy na długi czas.

Ważne jest, abyś przy IBS nauczył się odczytywać sygnały, jakie wysyła ci twój organizm, mogące świadczyć o wznowieniu choroby. Aby ułatwić sobie monitoring, warto prowadzić dzienniczek żywieniowy. Notuj w nim swoje spostrzeżenia, zmiany w diecie i stylu życia, a także wszelkie symptomy, które mogą wiązać się z IBS. Twoje notatki mogą okazać się nieocenioną pomocą podczas kolejnych wizyt u specjalistów. Na podstawie zebranych informacji lekarz będzie w stanie precyzyjnie określić czynniki wyzwalające objawy oraz ocenić skuteczność dotychczasowego leczenia. Mogą one także posłużyć do zmodyfikowania twojego obecnego sposobu odżywiania.

Bibliografia:

1. Adrych K., Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych, Varia Medica 2019, tom 3, nr 2.

2. Adrych K., Rydzewska G., Rozpoznawanie i leczenie zespołu jelita nadwrażliwego w praktyce lekarza rodzinnego, Varia Medica 2020, tom 4, nr 1.

3. Idzik M., Wpływ diety low FODMAP na redukcję objawów zespołu jelita drażliwego oraz zmiany składu mikrobioty jelitowej u osób chorych – przegląd aktualnych badań, Lekarz POZ 2/2020.

4. https://ncez.pzh.gov.pl/