We Włoszech nie wolno jej sprzedawać. W Polsce wciąż jemy

Ryba maślana jest smaczna i niedroga. Często serwują ją smażalnie, a nawet stanowi składnik uwielbianego przez wielu sushi. To również bardzo specyficzna ryba, ponieważ zawiera dużo tłuszczu, często też tłuszczu nietrawionego przez człowieka. I właśnie stąd biorą się kontrowersje dotyczące ryby maślanej.

Określenia ryba maślana używa się w kontekście kilku gatunków ryb o wysokiej zawartości tłuszczu, a niektóre gatunki zawierają woski nietrawione przez człowieka. Ryby maślane, które najczęściej możemy spotkać w Polsce, to żuwaki fiatola, anoplopomy, eskolary i kostropaki. Zakupić je można zarówno w sklepach rybnych, jak i większych supermarketach oraz w nadmorskich restauracjach i smażalniach ryb.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Dwa ostatnie gatunki - eskolary i kostropaki - zawierają tłuszcz, który w 90 proc. składa się estrów woskowych nietrawionych przez organizm człowieka, które mogą powodować zaburzenia pokarmowe, a u osób szczególnie wrażliwych nawet zatrucia pokarmowe. Spożycie tych ryb może wywoływać bóle głowy i brzucha, biegunkę z oleistym stolcem o żółtym lub pomarańczowym kolorze (keriorrhea, biegunka tłuszczowa), mdłości i wymioty oraz zmiany skórne.

Dolegliwości te, przy odpowiednim nawodnieniu, powinny ustąpić samoistnie. Warto również dodać, że nie każdy będzie miał do czynienia z zatruciem po spożyciu ryby maślanej. Dolegliwości zwykle pojawiają się po 2 - 3 godzinach od spożycia ryby i utrzymują się przez ok. 24 godziny.

Ze względu na dolegliwości, jakie mogą nastąpić po spożyciu ryby maślanej, produkty te mogą być wprowadzane do obrotu wyłącznie w formie pakowanej oraz muszą być oznakowe tak, by konsumenci byli świadomi ryzyka związanego z obecnością substancji szkodliwych dla układu pokarmowego.

Tak jest w teorii, a w praktyce niestety bywa, że ryba maślana często "udaje" inne popularne gatunki, np. dorsza. Dlatego zawsze warto prosić o informację na temat nazwy gatunku ryby w restauracjach czy smażalniach. We Włoszech zaś, a także w Korei Południowej i Japonii eskolar i krostropak są objęte zakazem importu i sprzedaży.

Eskolary i kostropaki to niejedyne gatunki należące do ryb maślanych. Oprócz nich występuje też takie, które nie są źródłem nietrawionych wosków. To m.in.: błyszczyk, pompil, żuwak, anoplopoma. Te mogą być zdrowym i smacznym uzupełnieniem diety. Ponadto badania wskazują, że rybę maślaną charakteryzuje niski stopień zanieczyszczenia rtęcią.

Ryba maślana jest bogatym źródłem witaminy B12. 150 g tej ryby dostarcza ponad 110 proc. dziennego zapotrzebowania. Ponadto zawiera dużo selenu, dostarcza białka, tłuszczu (w tym kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3) i wiele innych składników mineralnych. Dietetyk Paulina Styś-Nowak wskazuje w opracowaniu na temat ryb maślanych opublikowanym w portalu vitapedia.pl, że włączenie ich do diety w umiarkowanych ilościach, tak samo jak w przypadku innych ryb, może być korzystne.

Źródło: vitapedia.pl/ryba-maslana