Prababcia gotowała ją prawie codziennie. Najprostsza polska zupa
Zalewajka wciąż jest popularnym daniem w centralnej Polsce - Pyszności; Fot.Adobe Stock
Nasze prababcie mogą pamiętać czasy, kiedy zalewajka stanowiła główną potrawę spożywaną nie tylko na obiad, ale także na śniadanie czy kolację. Ze względu na prostotę wykonania i okrojoną listę składników była to niezwykle popularna zupa. Do dzisiaj w kilku regionach Polski kultywuje się tradycję gotowania zalewajki. Zobaczcie, jak łatwo przygotować ją w domu.
Zalewajka to znana w polskiej kuchni ludowej zupa wywodząca się z Łodzi i Radomska. W XIX wieku podstawowym składnikiem diety tych regionów były ziemniaki i zbiory leśne, a obok żurów, barszczy i polewek zalewajka stanowiła główną potrawę spożywaną na śniadanie, obiad, a także kolację. Powodem tak częstego spożycia zalewajki była prostota wykonania potrawy, a także fakt, iż była przygotowywana z najbardziej powszechnych składników tj. ziemniaków i zakwasu. Z czasem przepis ewoluował i do zupy trafiły kolejne składniki, a zalewajka stała się treściwą i sycącą zupą na bogato.
Zobacz także: Nie obrywaj w sklepie i nie traktuj jak śmieci. Możesz zrobić z nich pyszną zupę i zaoszczędzić
Najprostsza polska zupa. Ziemniaki plus żur
Zalewajka to tradycyjna zupa wiejska. Podstawę dania stanowią pokrojone w kostkę i ugotowane ziemniaki, zalane przygotowanym osobno czystym żurem z zakwasu chlebowego (stąd nazwa). Ziemniaki gotuje się z przyprawami, a po ugotowaniu nie odlewa się z nich wody. Następnym krokiem jest dodanie pozostałych składników — te różnią się w zależności od regionu.
Radomszczańska zalewajka (woj. łódzkie), wpisana na listę produktów tradycyjnych 21 grudnia 2009 r., w najbogatszej wersji składa się ze słoniny, cebuli, czosnku, śmietany, liści laurowych, ziela angielskiego, soli i pieprzu oraz grzybów (najlepiej gąski zielonki, tzw. zieleniatki). W zalewajce z regionów województwa świętokrzyskiego znajdziemy dodatkowo boczek lub kiełbasę. Pamiętajmy jednak, że mięsne dodatki nie lądowały w zupie na co dzień. W wiejskich domach kiełbasa i słonina gościły na stole raczej z okazji świąt i ważnych uroczystości rodzinnych.
Zalewajka to prosta, tradycyjna zupa – Pyszności; Fot. MOs810, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons
Przeczytaj również: Zupa jagodowa i kisiel ze śmietaną. Specjały z peerelowskich barów mlecznych
Przepis na zalewajkę
Składniki:
- 500 g ziemniaków,
- 1 litr wody,
- 500 ml zakwasu żytniego,
- 4 suszone grzyby,
- 2 cebule,
- 4 łyżki śmietany 18 proc.,
- 3 ząbki czosnku,
- kilka listków laurowych,
- kilka kulek ziela angielskiego,
- 1 łyżka majeranku,
- sól, pieprz,
- olej do smażenia.
Przygotowanie:
- Grzyby zalej ciepłą wodą i odstaw je na godzinę, by namokły.
- Ziemniaki obierz i pokrój w kostkę.
- Pokrojoną słoninę smaż, aż zrobią się skwarki. Po tym dodaj do nich posiekaną cebulę.
- Następnie dodaj liście laurowe, ziele angielskie oraz sól i pieprz do smaku, a całość zalej wodą.
- Dorzuć jeszcze ziemniaki i namoczone grzyby. Doprowadź zupę do wrzenia, a następnie gotuj pod przykryciem 20 minut.
- Zakwas połącz ze śmietaną, przeciśniętymi przez praskę ząbkami czosnku i majerankiem. Wymieszaj dokładnie i dodaj do zupy, kiedy ziemniaki będą już ugotowane.
- Po tym zmniejsz moc palnika i poczekaj, aż zalewajka zacznie się gotować.
- Kiedy zupa zagotuje się, możesz zdjąć ją z palnika.
